Wie schrieven t joar 1605 en t is mooi zummerweer. In de Pekel ist veenvolk drok aan t waark, mit t vervenen. De Pekel-Oa, dij aaltied zo speuls deur t veen kronkelde, hebben zai, n joar of wat leden al, recht trokken om t woater beter kwiet te worden. En noatuurlek ook veur de schepen mit törf, dat dij der beter deur konden.
Dat was aalmoal t waark van de Pekelder Komnij west.
Aan baaide zieden van t daip wordt t veen nou vergroaven, richten Onstwedde en richten Maiden.
Mor dat staait t volk in de Maiden lang nait aan. Dij Pekelders komen ja veul te wied noar heur aigen venen tou.
Al n dag of wat hebben ze der tegen mekoar over mottjed, zunder dat ter aiglieks wat gebeurde.
Mor nou is de görde goar, want doar komt Berend Kopstubber in de bainen en ropt: “k Heb joe wat te zeggen, manlu! Wie kinnen hier wel aalwegdeur stoan te proelen, mor doar koop wie niks veur. Wie mouten der op òf!
Wie mouten dij Pekelders ais even goud wat op de litsen geven! Komaan, griep joen schoppen en joen vörken en aander raive en mit mekoar der op òf!”
“Joa,” roupen d’aandern aalmoal, “der op òf!”
En doar gaait t hìn. Mit zo’n zeuventeg-tachteg man, in koppeltjes van tiene, trekt t manluvolk van de Maiden op Pekel òf.
Uut de verte begunnen ze al te roupen en te bandiezen tegen t veenvolk. En dat is nait hail loos, want nou hebben de Pekelders ale tied om mekoar te woarschaauwen. Uut de veengoaten en uut de veenputten, achter de törfbulten vot en uut de proamen, overal komen ze vandoan. Dat ter zoveul volk in t veen is, dat hebben ze in de Maiden nait waiten.
En wat bölken en gilpen en schraiwen dij Pekelders, n lewaai as n oordail. De Maidenoaren stoan stief stil van schrik en goan den op de loop, zo haard as ze kinnen. Mor nou mishebben de Pekelders zok.
Want wat doun ze?
Ze goan der achter heer en griepen ze! En dat is nait zo stoer meer, want de manlu uut Maiden binnen glad verlamd. Mit hoorntaauwen om de aarms en om de bainen worden ze mitnomen en noast mekoar, riege aan riege, maantje aan maantje, in t veen langs de Pekel-Oa dele vlijd.
Tegen d’oavendtied, as der al oldert moakt is vragt aine: “Wat mout wie wel met dij manlu uut de Maiden aan?”
En n aander zegt: “Loat wie ze mor weer lopen loaten.”
Mor weer n aander: “Bist maal man, wie verzoepen ze in t Pekelderdaip!”
“Kiek ais,” zegt de veenboas, “wat doar aan komt!”
Warempel, doar komt t vraauwluvolk van de Maiden aan, zo’n lutje tachteg. Veurop lopt n grode knappe maaid mit ogen as kooltjes vuur.
“Ik bin Magdalene van de Maiden,” ropt ze, “wel is hier den veenboas?”
“Ikke”, zegt Roulf Bunt.
“Woar binnen ons kerels! Wat heb ie der mit doan!“
“Dij hebben wie zonet verzopen in t Pekelderdaip,” ropt Stovver Stiekel. Mor dat haar hai beter nait zeggen kind, want Magdalene trekt hom der votdoadelk, links en rechts om zien kop, nait zuneg, n poar over.
“Hol der mor mit op, Magdalene,” ropt de veenboas, “joen manlu mekaaiert niks. En as zai beloven dat zai ons zowat nait weer lappen, den kin ie ze vot weer mit kriegen. Op ain veurwoarde!”
“En dat is?”Magdalene kikt hom trankiel aan.
“Ie kinnen kaizen. Of ie goan mitmekoar aalmoal bie ons manlu op knije zitten en geven ons elk twij dikke smokken, zó dat joen kerels t goud zain kinnen, of ie zingen as vraauwlu van de Maiden drij mooie laiden veur ons. Kais zulf mor. En aans krieg ie joen manlu nait weer mit!”
Magdalene kikt de veenboas aan, t komt heur veur dat hai n eerliekse kerel is. En aiglieks is t ook n hail goud veurstel. t Wordt heur vot wat zaachter in t gemoud.
“Goud,” zegt zai, “wie zellen drij haile mooie laiden veur joe zingen.”
Wat is t n pracht van n zummeroavend. t Is bladstil. De zunne gaait rood en vureg onder, t begunt al wat te twijdonkern. Mor den, den klinkt en weerklinkt over de haaide en over de törfbulten en over t Pekelderdaip t zingen van t vraauwluvolk van de Maiden, wonderboar mooi en zuver.
De Pekelders, dij eerst nog wat gnivvelden, worden der glad stil van. Zo hier en doar begunt ter al aine mit te nunen.
“Moak de manlu nou mor lös,” zegt de veenboas. Even loater staait t haile spul bie mekoar, warempel, zai langen mekoar de haand! De vrede is taikend. En dou hebben ze, de manlu uut de Pekel en aal t volk van de Maiden, mit mekoar nog t Grunnens laid zongen!
En mit dat leste bin ik wat ongelokkeg in t woarhaaid zeggen, want t Grunnens laid beston dou nog nait.
Mor t zol aans wel mooi west wezen.
Beleef je de toal, cultuur én t landschop van de Veenkelonies!