Tegen midwinter gebeuren der aal tied vrumde en wonderlieke dingen veuraan op t Knoal, bie t Unekenkerkhof.
Alles in de noatuur is den van slag.
In twijduustern zitten de hoge bomen rondom t kerkhof stampvol mit oaksters en kraaien, dij onrusteg roupen en krazzen en de wind gaait as n wilde te keer en rit en trekt aan de stroeken of e ze vernailen wil.
Mor t gehaaimzinnegste is dat geluud, dat vrumde geluud, woar je huverg en kèl van worden, t Is n schraiven en schrauwen, net of der aine haauwgen wordt, n hoog en gierderg geluud is t, om baange van te worden.
t Trekt joe tot in de maarkbonken. Net of ze n kerel òftroeveln dij den in doodsnood haisterg vlökt en giert en bölkt en reert.
Men zegt dat t komt omreden doar is in vrouger joaren wat gebeurd …
t Was om en bie körtste dag, zo’n honderd joar leden. De roezeboezege wind bolderde as n kwoad baist tegen de hoge bomen aan bie t Unekenkerkhof.
t Begon al wat te donkern. Flaren swaartachtege wolken stoven jachteg en spoukeg veur de moane langs. t Laand ston vol mit donkere törfbulten, forten vol van draaigen, tegen de nacht aan. Verloaten van mìns en daaier leek de wereld wel, vol onhaail. Roeg en raauw.
En vol draaigen wazzen ook de vaar kerels dij in d’onderwale van t knoal te wachten lagen. Zoaterdagsoavends kwam der aaltied n ruter op peerd langs, dat wozzen ze.
En dij zol der ditmoal aangoan, dij wollen ze griepen en beroven.
En net zo as t was.
Inains was de ruter der, de kerels wazzen der mor zuneg op verdocht, zai haren hom nait aankomen heurd. De vaar manlu stoven op ruter en peerd òf. Mor t daaier schrok ter zó van, dat hai staaigerde wild omhoog en trapte mit de veurpoten noar de stroekrovers, dij even befoezeld stonden, even mor. Mor dat was net genog: ruter en peerd konden heur nog net ontkomen.
Mor de ruter was der toch zó van schrokken, dat hai klopte bie de boer aan dij dicht bie t Unekenkerkhof woonde, om onderdak.
Dat kon vanzulf wel.
Dou ze wat loater rusteg bie nkander te proaten zaten, wuir der weer aan deure klopt. t Was n old, aarm vraauwchie, dij zo’n ìnde lopen haar, dat zai was doodmui.
“Mag k in schure sloapen, boer?” vruig zai.
Boer haar meebeden mit heur en luit heur der in. Zai mog wel in t stro sloapen, mor hai wol heur toch eerst n kop kovvie tou.
Dou de ruter t olle vraauwchie zag was e stom verwonderd: dat was ja aine van dij stroekrovers! Dij haar vraauwlugoud aantrokken om binnen te komen!
Mor de ruter zee niks, hai huil zok stil.
Dou boer zien koien òfvouern ging, luip de ruter mit hom mit, d’koustaal op.
En dou vertelde hai aan de boer wat hai van dij olle vraauw dochde.
“Hou komen wie der achter?” vruig de boer, “hou worden wie gewoar of t n man is?”
“Da’s nait zo stoer,” zee de ruter, “as wie dommeet weer in d’keuken binnen, den neem ie n körf vol appels en den gooien ie ons aalmoal aine tou.
As t n man is, den dut hai de knijen noar nkander tou, mor n vraauw vangt dij appel in heur schoet op en dut knijen aaltied uut nkander.”
Verdikke, docht boer, dat is n loze en hai dee zoas de ruter hom zegd haar.
t Olle vraauwchie vong dij appel op en dee de knijen noar nkander tou!
Dou wozzen zai wizze dat dij olle vraauw aine van de stroekrovers was.
Boer ruip zien knecht der bie en dou wazzen ze drije tegen aine.
Mor t was nog n hail kerwaai om dij staarke kerel der onder te kriegen.
En net dou zai t zo’n beetje veurmekoar haren, dou haar dij stroekrover inains n laank, schaarp mes in de voeste en begon as n wilde om zok tou te haauwgen. De ruter, dij in d’oorlog west haar, bedocht zok nait en schoot hom in ainmoal dood. Dou zai de buutsen van de stroekrover deurzöchten, dou hebben ze van alles bie hom bevonden: woapens, inbrekersraive en ook n floitje om zien kammeroaden n saaintje mit te geven.
Dat komt goud uut, docht de ruter en hai bluis der op onderwiel hai koustaaldeure open dee. De drij stroekrovers kwamen der aanrunnen en t duurde mor even of zai wazzen ale drij mit hoorntaauwen vastbonden.
Aanderdoags wuir de troep aan t gerecht overleverd.
Elk en ain veur op t Knoal wait dat sunt dij tied, op körtste dag van t joar, t nait pluus is bie t Unekenkerkhof. Den zitten de bomen soavends vol oaksters en kraaien, dij n lewaai as n oordail moaken en flaren swaartachtege wolken stoeven jachteg en spoukeg veur de moane langs, vol van draaigen en onhaail.
En in de roezeboezege wind, dij as n kwoad baist boldert, is t schraiven en schraauwen van de stroekrover weer te heur en, haisterg en gierderg.
Zo het t aaltied west en zo zel t aaltied wel blieven.
Beleef je de toal, cultuur én t landschop van de Veenkelonies!