1985 Emansipoatsie

“k Heb al in n week gain open lief had!” zee Biene, zo nareg as wat. “k Zit hailemoal verstopt. Dat komt van aai dij bonen dij k veur die koken mout”.

Freerk keek heur verwonderd aan. “Nou brekt mie de klombe”, zee e, “hest t over bonen dijst van mie koken moust? En ik heb ja nooit gain proatjes over t eten. Alles wast mie veurzetst smiksel ik mit plezaaier op. Bist n echte keukenprinses!”

“Keukenprinses! Keukenprinses?” hoelde Biene inains hail haard, “dat is t nou net! k Bin naarns aans goud veur as om meneer t noar de zin te moaken. n Slofte hest van mie moakt, joa n slofte!”

Zai snokte t uut. Freerk wos nait wat e der wel van dinken mos, hai was der euvel mit aan. “k Loat mie nait langer deur die op de kop zitten, heurst dat? k Bin der zat van!”, ruip Biene nog.

Freerk keek heur aan mit open mond.

Wat was der toch wel mit Biene? Hai haar t al n zetje in de goaten: Biene was de leste tied aans as aans, lang nait zo monter meer, eerder wat ontevreden. Net of der wat brulde.

“Vertel mie t ais, laiverd, wat is der?” vruig e goudeg.

“k Bin dien laiverd nait”, zee Biene.

“Vertel mie t mor, wicht”, zee Freerk.

“k Bin dien wicht ook nait”, zee Biene, “k bin n aigen persoon, ik bin miezulf. En ik bin in aals geval dien slofie nait! Nait meer!”

Zai is overspannen, docht Freerk, of t lopt heur deur.

Zokse proat is ja niks veur Biene.

“Doe d’haile dag mooi op t febriek aan t waark bie dien kammeroaden en ik hier aalweg mor in huus aan t knooien, eten koken, stofzoegen, wassen, bosschappen doun, t domste waark dat ter bestaait. En dat aalmoal omdat meneer t zo wil!”

“Wel het die dat wiesmoakt?”, vruig Freerk“, wel het die dij flaauwe kul aanproat?”

“Och man, elk en aine prat ter ja over en op de pladdelaandsvraauwen hebben ze ter ook over had, al n moal of wat. Wie vraauwlu mouten ons meer verweren!” zee Biene.

“Der mout meer emansipoatsie komen. Wie mouten ons nait langer op kop schieten loaten.”

“Binnen ze bie de pladde vraauwen óók al zo gek? Emansipoatsie? Ze kinnen mie nait vaalser kriegen as mit dat gekwedel, da’s mie n proat van niks“, bromde Freerk.

“Ik kook zoaterdag gain waarm eten, doe bist toch in huus, dou doe t mor. Ik bin der zat van ”. Freerk ston ridder sloagen. Was dit zien Biene, zien aigen Biene, woar nooit wat mit te doun was? Hai begreep ter niks van.

“Doe kookst t eten mor en den goa ik mooi in toene”, zee Biene kwoad.

Freerk docht ais stief noa. n Vrumde boudel, dat was t! Wat veur haalfmalen haren heur toch zo opsteu- keld?

Mor t zol toch mor t beste wezen as e der nait aal te slim tegen inging. Hai mos mor nait te veul tegensputtern, lichtkaans ging t den rad weer over.

Kop ter veur holden, jong, docht Freerk, kaalm blieven. t Emansipoatsie-gedou is geroup en gebölk, dat het niks om hakken.

Ik loat t eerst mor over mie hìnkomen.

Dij zoaterdag ging Freerk t huusholden doun en Biene ging in toene aan t waark, bonen poten.

Freerk begon mit stofzoegen en mit òfwassen.

En dou kovvie-zetten, t was mor even biegoan.

En tegen n uur of tiene luip e toene in om Biene te roupen, veur t kovviedrinken. “k Heb kovvie kloar, Biene hur!” Zo dee Biene t ook aaltied. En dou kreeg Freerk inains meelieden mit zokzutf. t Zol t eerste moal wezen dat hai zien aigen boontjes, zien aigen laive boontjes, der nait in moaken kon.

Mor hai huil zok stil. En noa t kovvie-drinken begon e d’eerdappels te schillen, zo sekuur as e kon. Hai snee ze vot mor in plakken, den zol Biene t ontgoan dat ter mor wat vrumde gedrochten van kwamen. d’Haile boudel in n pankoukspanne, n poar worsten der bie in en n goud stokkie botter der op. En dou t spul n zetje snitterd haar kiepte hai der nog n blik gruine bonen bie op.

Hai vuilde zok stókongelokkeg.

En zo verging Biene t ook. Zai haar strepen trokken en zol nou de bonen der inpoten.

Dom waark, von Biene, net zo dom as t huusholden doun.

Mor soavends luip Freerk t mit! Der was n programmoa veur op televisie over emansipoatsie. n Poar zoere vraauwlu mit vaalse vizzebekken en slieren hoar veur de kop langs pruiten van ollen tot kollen.

Hou min de vraauwlu t wel haren en dat ter neudeg wat aan doan worden mos. Manlu mozzen mor aan t eten koken goan. Wat keken dij heksen, dij iezegrimmen der vergroetjed en versmeerd uut.

“Kiek”, zee Freerk, “dat binnen nou emansipoatsie-vraauwlu. As k mit zo aine in n kedel zat den kroop ik nog tou de toede der weer uut!”

“Da’s diskriminoatsie”, zee Biene.

“t Mag zo wezen”, zee Freerk, “mor d’aine vraauw trekt joe meer as d’aander. En loat dat den mor diskriminoatsie wezen, da’s mie braid noar t zin. k Mag geern n kedel doar n toet aan zit en geern n maaid woar wat snoet aan zit, zo as aan die! En nait zo as aan dizzen.”

Biene keek hom ais aan. t Was aiglieks toch n laive, n goie jong. En hai was nait ains kwoad worden dou zai hom mit zien knovvelge handen aan t eten koken zet haar!

“Freerk?” zee Biene, “Freerk? Zevve t mor weer op ons aigen stiel doun? En as k eerlek bin den deden wie t aalmoal toch al mit ons baaident?

Emansipoatsie hebben wie aaltied ducht mie al had, al konden wie dat woord ook nait!

Der vol Freerk n staine van t haarte.

“Zo is t, wicht!” zee hai.

Wat n zegen, docht hai, wat n zegen dat Biene heur gezonde verstand weerkregen het. En nog loater, veul loater, was t net as aaltied: n man en n vraauw dij wies mit mekoar wazzen en dij wozzen dat ze gelieke veul weerd wazzen. Al wazzen ze -gelokkeg!- nait hailndaal geliek!