Van t zummer heb ik ons Grunnegerlaand nog ais n moal goud bekeken. Van Troapel tot aan Lauwersoog, van Boareveld tot aan Delfziel, overal bin k west. Wat is der wat te zain! En wat kinnen de lu, dij doar wonen, der smui over proaten.
Noatuurlek, der binnen n haile bult zoaken woar wie goud vast mit zitten, woar wie euvel mit aan binnen. Dat ter gain waark genog is en dat veul mìnsen mor zuneg rond komen kinnen. En dat de jonge lu hoast nait aan de bak komen.
Dat is zo. En dat is slim genog. Mor as je wat deurproaten, as je wat noar de daipte òfsteken, den is der hail voak ook nog wat aans. Den heur je dat de mìnsen tóch bliede binnen dat z’in Grunnen wonen, woar nog roemte is en zuvere locht, woar t volk nait van flaauwe kul holdt en t laifst zunder meroakels persies zegt woar t op staait.
En dou schoten mie inains twij laidjes in t zin. Ze goan over ons zulf, over t Grunneger laand en over ons toal. En dij baaide laidjes wil ik ditmoal veur joe opschrieven.
t Eerste is van Kornelis Mulder, dij n joar of wat leden uut tied komen is. Hai en zien vraauw wazzen voak bie t pad mit Raainder Kaaizer as de ‘Grunneger Minstreels’. Den zongen z’in old-Grunneger klaaier heur laidjes. Aine van de mooisten was: Ze zeggen wel.
Ze zeggen wel…
Ze zeggen wel: ons Grunnegerlaand
dat is zo wied en groot;
het riepe koren, t glaanzend vei,
dat is ja melk en brood,
t Gruit aalmoal boven op dij grond
en t staait er vol en staark …
Mor dat gaait aalmoal nait vanzulf;
gain hunneg zunder waark!
Ze zeggen wel: ons Grunnegerlaand
dat is zo riek as wat;
Delsielster sodoa, t Slochter gas,
da’s gold veur laand en stad.
Der zitten sinten in dij grond,
zo heur je ieder bod …
Mor as men der nait goud op paast,
goan vrumden der mit vot!
Ze zeggen wel: ons Grunnegerlaand
is staifkind van noatuur.
Mor wel dat zegt, verget ja wis
historie en kultuur.
Men zugt doar overal op dij grond
dij olie kerkjes stoan …
Mor as gain zorg der meer veur is,
zel t mit de tied vergoan!
Ze zeggen wel: ons Grunnegerlaand
doar zit ja zeemansbloud;
zien kusters goan de wereld rond;
en viskers, net zo goud;
zai voaren uut, doar van dij grond:
Zoltkaamp, Termunterziel …
Mor as ons Waddenzee verdwient,
den mout t op aander stiel.
Ze zeggen wel: ons Grunnegerlaand
is mor wat slicht en liek;
kiek mor dij veenkelonies aan
of polders, diek aan diek!
Mor wel der leeft doar op dij grond,
zien doagelks brood der het,
dij wait dat hai zien leven laank
dat Grunnen nooit verget!
Der is nóg n laidje, dij k slim mooi vin. Da’s aine van Dr. P.J. van Leeuwen uut Loppersum. Van Leeuwen vragt zok òf woarom hai toch zo wies is mit ons Grunnegerlaand en mit ons toal. Zel k joe ais n road geven? Leer dizze baaide verskes ais uut de kop en droag ze n moal veur op n bruloft of op n vergoadern. Wedden dat ons volk t mooi vindt?
Hier komt van Dr. P.J. van Leeuwen: Woarom?
Woarom?
Woarom bistoe zo verbraand
op dat koale Grunngerlaand,
mit zien wind en dook en regen?
Wat ligt die doar aan gelegen?
Woarom leefstoe t alderlaist
maank dat volk? Zai bin ja mainst
stief en stoens, mit waineg woorden.
Hou kinst bie dat volk wel oarden?
Woarom blifstoe toch zo traauw
aan dij toal, zo roeg en raauw?
k Schoam mie ja miezulf te heuren;
t zel mie ook nait weer gebeuren!”
Woarom … woarom … goa mor deur.
Aal tied as k dij v roagen heur dou k mien best om t uut te leggen, mor hou mout ik het toch zeggen?
Want ie hebben schoon geliek:
t is een laand van klaai en sliek.
Boven polders, sloten, kolken,
niks as roemte, wind en wolken,
k Wait wel, ie bekieken t goud:
t is een volk, dat zien gemoud
opslot achter strakke koaken;
wèl het doar wat mit te moaken?
Zeker, wat ie zeggen is woar: t boerse toaltje roast wel roar in joen fien-gevuilge oren: aal dij grovve platte woorden!
k Wait het wel, holdt joe mor stil!
As ik mie verweren wil,
heb k nait veul om bie te bringen:
laifde is nait op te dringen.
Mor hou min of t hier ook is
dit is zeker en gewis:
Aan gain laand wil k aal mien leven
mie mit zoveul laifde geven.
Laifde vragt ja nait woarom!
Laifde is gain rekensom,
dij men moakt om òf te wegen
wat ter veur is en der tegen.
Laifde is der, zunder meer
en gain mìns wait ooit woarheer.
Bin w’assmis der mit geboren?
Of heb wie ons haart verloren?
Och, wat dut t ook? Hier is t laand,
doar mien laifde fel veur braandt.
Woarom? k Wil der nait noar vroagen.
Doarom! Aal mien levensdoagen!
Ik kin der niks aan doun, mor zo vuil ik t ook. k Hoop dat joe t net zo gaait! Bie leven en welwezen: tot aankoom week.
