Mìnsen verwaarken zaikte en ongemak slim ongeliek. Der binnen gounent dij der nooit mit kloar komen, t Zit ze boven in de kop en ale proaterij draait mor om ain ding: om de kwoale!
Mor aandern doun net of zo’n zaikte n biekomsteg- haid is, wel n lastege biekomsteghaid, woar dokter heur, as t aits kin, even rad weer van òfhelpen mout. En as dij dat den nait veurmekoar krigt, nou ja, den is t nait aans, den zel t wel zo wezen mouten.
Mor der over jammern, nee, dat doun ze nait. Zai waiten dat heur spiekers wat rosteg binnen, mor ze timmern der gelieke goud om deur.
Zo aine was, noar mien dunken, kromme Jurrie.
En bie hom mos ik dij oavend votdoadelk komen. Annechien Poater flusterde mie dat in t oor. t Was op n zoaterdagoavend en der was n örgelkonzert bie ons op t dörp, in t klaain kerkie.
Ik zat vol aandacht noar n stok van Bach te lustern. Kerel man, wat was dat meroakel mooi.
De tonen van t muziek rolden achter mekoar aan de roemte deur, net zo as de wind dwaars deur n kaambe hoaver lopt en de taailtjes aan t ruzzeln en aan roesken moakt. Van wenakker òf aan strikt e der langs en der over hìn, de haalmen boegen zok even en komen weer omhoog, tot aan de swetsloot tou. Wat n vree, wat n zuverhaid!
En den is t inains net of in dij muziek twij mìnsen mit nkander aan de proat komen: d’aine vragt wat en d’aander geft ter antwoord op.
Net n boer dij soavends onder de laambe de dingen van t laand en van t leven mit de vraauw beprat. Op t lest topt t örgel noar n laid van dankboarhaid tou: “Kom wicht, zel wie den mor eerst aan zied, t is bèr- goanstied.” En even loater worden der twij poar handen vollen.
Zó is t bie Bach aaltied: n lofzang gaait de högte in, dankboarhaid en vree komen joe in t gemoud. Zó verging mie t ook op dij zoaterdagoavend: ik kon der weer tegen.
En dou was doar den inains Annechien Poater, dij mie vruig of k vot wel even noar kromme Jurrie tou goan wol. Annechien zag der wat jachteg en verwilderd uut.
Ik vruig doarom mor niks en luip vot mit heur mit.
Kromme Jurrie lag in t ledikant, zo poesterg as k wait nait wat. Ik kon hom a! joaren. t Was n man van zo’n joar of fiefteg, mit n schaive boggel. Hai was aaltied wel wat dempeg, haar de rek uut de longen, mor zo benaauwd as nou haar k hom nog nooit zain. Dit was veul en veul slimmer as aans. t Haart was der biekomen. t Rözzege schoem kwam hom al uut de mond.
Der zol n stoere wieze opgoan om hom hier weer uut te kriegen. Wat kookte zien borst, t doodswait luip hom al bie d’haals in.
Ik gaf hom n poar spoitjes in n oader van zien èlboge. t Baantjede der om of Jurrie zien tied was om.
Mor, wonder boven wonder, stoadegaan sakte de benaauwdhaid òf.
Jurrie begon wat te housten en de doodskleur trok vot.
k Bleef nog n zetje bie hom zitten, ik kon t sikkom nait leuven dat hai t red haar. De blouddrok was ook al weer wat biekomen. Dou zee Jurrie: “Annechien, k wol geern even allain mit dokter proaten.” Ik haar om dij haile Annechie nait meer docht, mor dij zat, uut stuur, op n stoule zaggies te schraiven. Annechien kwam in de bainen, snokte nog wat noa, veegde mit heur buusdouk langs d’ogen en keek Jurrie wat aigenoardeg aan. Der zat van alles in heur uutkiek: wat verdrait, wat verwondern, mor ook wat genegenhaid. Joa, dat was t. Annechien was wies mit Jurrie.
Dou zai t sloapkoamerdeure veurzichteg achter zok dichttrokken haar, begon Jurrie te proaten. Mor aal ogenblik mos e even opholden van poesterghaid en den schraifde en snokte hai t uut. Wat haar ik n meelieden mit hom, zo as e doar zat, rechtop, mit zien boggeltje tegen n poar kuzzens aan, nog hailemoal nat van t swait. Ik huil eerst nog even n waskelabbe uut t keuken op en veegde Jurries gezichte der mit óf Mor dij schudkopte ongeduldeg: “Loat mor, dokter, loat mor. k Heb nait veul tied meer over.
En k mout joe nog wat vertellen, ik mout t eerst kwiet, veurdat t zo wied is. Man, o man, wat bin k net bange west, bange om dood te goan, om zo schulddoadeg dood te goan.
Heb ie wel even tied?”
Ik nikte. “Vertel t mor, Jurrie, ik luster wel.”
En dou kwam t verhoal der uut.
“k Heb in mien leven nooit veul uut t stro zetten kind. Van kindsbain òf was k aaltied al borsteg. Mor k haar wel n schoon verstand, dat zee meester op school vrouger al tegen mien moeke. k Haar aiglieks deurleren mouten, mor t is der nait van komen. Loater dou mien ollu uut tied wazzen, kreeg k mien geld van sosioale zoaken.
Ik kon mie der genog van redden. k Haar mien toentje en d’hounder overdag en soavends was k aaltied aan t lezen, tjonge, wat heb ik wat òflezen. Mor dat wait ie ja wel, ie hebben ja voak genog in mien bouken snuusterd. De mìnsen zeden van mie dat ik wat ainzulveg was en dat zel ook wel zo west hebben. Hou kon t ook aans. Oavend aan oavend zat ik allain in huus, allain mit mien bouken. En hoast nooit was der wat proaterij, aansproak dat haar k hoast nooit. En toch haar ik doar zo ’n verlet van. Wat heb ik ter noar verlangd dat n vraauwmìns de vouten bie mie onder toavel steken zol. Mor da’s nooit gebeurd, ik dus ja gainaine vroagen. En wel haar ooit bie zo’n poesterge boggel intrekken wild. Wat heb ik n verlangst had, assmis kon k wel tegen de muren opvlaigen. n Joar of tiene leden, nee, al langer, loat k es kieken, t wordt aankoom maaimoand al twaalf joar, kreeg ik n waarkvraauw, dij mie twijmoal in de week de boudel aanhemmelde: Annechien, de vraauw van Mans Poater.
En wat ik joe nou vertellen goa, dokter, k hoop nait dat ie dat n smereg spultje vinden, want dat was t nait.
God is mien getuge, dat was t nait! t Was t zuverste wat ter ooit bestoan het.
Mit Annechien kon ik proaten. Zo as dij lustern kon, zo as dij mie begreep …
Zai muik de boudel in draf even bezzemschoon en den haar wie n haileboel tied om kovvie te drinken en om te proaten. Annechien haar t destieds nait makkelk. Mans en zai haren al drij kinder. Men zol zeggen t was n goud huusholden. Mor dat was nait zo. Mans ree op n vrachtwoagen, voak noar t boetenlaand tou.
Hai verdainde dikken. Mor as e den weer in huus kwam, den begon e te drinken, nee, te zoepen, mag k wel zeggen.
Wat haar Annechien doar wat onder te doun, de stumper.
Zai vertelde mie alles en ik dus van miezulf ook alles aan heur vertellen, dat ging ja vanzulf.
Op n moandagmörn kwam ze bie mie. Zai haar snachts n dik pak laaiter van Mans had. t Wicht was hailemoal uut stuur.
(aandermoal wieder)
