1985 Lene

“Goidag”, zee Lene, dou zai t spreekkoamer inschommeln kwam, “t is weer zo wied mit mie. k Bin weer zo mui as n hond, k zel t wel weer mit t bloud hebben.”

Zai zedde eerst n grode bosschoppenmadde hail sekuur schuuns veur t stoule op de grond en ging dou omslachteg zitten.

“Fai, fai, wat is t wat, wat is t wat, k bin weer zo slap as n schuddeldouk.”

t Was ieder joar dezulfde ceremonie. En ieder joar zat ik ter weer mit verstand noar te kieken. Lene mit heur meer as twijhonderd pond. n Groot dail van heur onderstel bommelde aan weerskaanten over de stoule hìn. As Lene der was den leek d’haile spreekkoamer tot aan de kop tou vol.

Lene kwam mor ainmoal sjoars. Bie haarstdag, as de bloaren net van de bomen valen wazzen en as de wereld schoei ging in dook, den kwam Lene bie mie op t spreekuur.

Doar kon ik vergif op innemen.

“Ie mouten mie mor even weer in odder moaken”, zee Lene, “t is weer t zulfde kwoaltje as verleden joar. En ie mouten der mor even weer dezulfde medesienen tegen aan smieten.”

As aander lu mie zo de wet veurschrieven zollen, den kon k doar nooit best tegen.

Mor van Lene kon ik n beetje meer velen.

Lene was Lene en hou t zo komen is, doar bin ik nooit recht achter komen en k heb ter, om eerlek te wezen, ook nooit goud over noadocht, mor Lene en ik, dat akkedaaierde meroakel.

In t begun was dat nait zo, och gunst nee.

Dou keken Lene en ik hail ongeliek tegen heur kwoaltjes aan, wie kregen der zowat roezie om. k Wait nog goud hou t eerste moal touging.

Lene was ook dou zo min as n hond en zo slap as n schuddeldouk. En wat dou je den as huusdokter? Den onderzuik je zo ’n petiënt hail sekuur. t Bloud wuir onderzocht en t woater, de blouddrok wuir meten en t haart en de longen belusterd. t Was aal in odder.

En wat zeg je as huusdokter den tegen zo aine as Lene? Persies, dat heur niks mekaaierde noatuurlek. Dat dee ik ook, t eerste moal.

En dat was dom van mie, slim dom. Want Lene was ja zo mui as n hond en zo slap as n schuddeldouk. En as ik dat nait begriepen kon of t nait vinden kon, den zol ik ter mor beter noar zuiken, doar haar ik ja veur leerd, woar of nait! En dou ik zee dat zai ook veul te swoar was, wel meer as fiefteg pond te swoar, en dat t doar wel van komen zol, och mien laive tied, dou was t spreekkoamer zowat te klaain.

Ik heb dou, dij eerste moal kollezie van Lene had. Dat t in heur femilie zat, dij dikte, aal heur bruiers en zusters wazzen net zo dik as zai, aalmoal zo tegen de twijhonderdfiefteg pond aan.

En aalmoal goud zond, aan gainaine mekaaierde wat. Lene wol mie wel n ìndje op glee helpen. Zai wos wel woar van t kwam. t Was overgevuileghaid, en aans niks. t Was toch vrumd dat z’aaltied zo slap as n schuddeldouk was en zo min as n hond, as men t eerappelloof aan t branden was, op t laand.

Doar kon zai nait tegen. As boeren mit bossies stro d’eerdappelloofbulten op t laand aanstakken, den was t mis mit heur. Den was t in ainmoal verspeuld mit Lene, den kon ze niks meer uut t stro zetten. Ik mit mien gekwedel, zai was sveujoars toch op t zulfde gewicht as bie haarstdag. En den haar ze ja naarns last van, woar of nait! Nee, ik was der nait goud achter. Aine dij t aaltied gloepende drok haar in t huusholden, dij kon mor nait zo van t aine ogenblik op t aandere zo min as n hond en zo slap as n schuddeldouk wezen, dat beston nait.

Doar zat wat in, doar was wel wat van aan, dat von scheelde. Lene was gewoon wat neerslachteg. n Neerslachteghaid bie haarstdag, zo as wel meer lu dat hebben. As smörnsvroug slovvege spinwebben stille aan bomen en stroeken hangen, as de wereld schoel gaait in dook en as t laand der ainzoam en leeg bie ligt, den komt ter in paardie lu wat swoarmoudegs opzetten.

Dat was bie Lene ook zo. Mor Lene haar der gain wait van wat swoarmoudeghaid of neerslachteghaid was, zai nuimde dat gewoon mui wezen as n hond of zo slap as n schuddeldouk.

Mor mit n proatje over neerslachteghaid huf ik bie Lene nait aankomen, zo loos was ik dou al wel.

“Zel k ais zeggen wat joe scheelt?” vruig ik. “Joen bloud en benoam joen bloudsomloop is nait hailemoal zo as t wezen mout, der is te veul stilstand in.

Doar mout wie even wat aan doun, den is t zo weer in odder”. Lene was meer as tevree over mien diagnose.

“Dou t joen klaid mor even n ìndje omhoog, den zel k joe der even n spoitje veur geven”. Lene dee heur klaid omhoog en prezentaaierde mie heur blode, widde, kolesoale gat. Ik japste heur der n viteminespoit in.

“Drij spoitjes mout ie der veur hebben”, onnaaierde ik, “dij aander baaide breng ik joe wel bie joen in huus, aankoom week.”

Zo is t eerste moal goan en ieder joar der noa net zo. k Haar Lene den zó weer op regel.

t Was aaltied n oardeghaid om Lene t spoitje in huus te brengen. Lene haar n hok vol kinder, dij aalmoal smörns vroug al tou deure uut mozzen. Wat haar zai ter drok mit, ze wos voak nait woar zai t eerstes of t lestes griepen mos. Mor as ik kwam, zo tegen n uur of haalf-elm, den ging Lene der even rusteg bie zitten. Wie dronken den n kop kovvie en pruiten over de nijchies van t dörp.

t Was zo gezelleg as wat. Veur ons baaident was dat n ogenblik van vree en rust.

Ik kwam alles te waiten over wat Lene zo aal dee, over heur huusholden, over heur man en over de kinder. t Was aalmoal hail ainvoudeg, mor deur en deur eerlieks. En den mos ik aan t vertellen, woar k zo dag en deur mit aan de loop was.

t Was hail biezunder tussen ons, hail biezunder en ook hail oprecht. k Leuf nait dat Lene t ooit deur had het wat zo ’n ogenblik van vree wel veur mie betaikende. Noa t eerste spoitje was t heur al oardeg makkelker worden, noa t twijde spoitje was de muieghaid maist al weer over.

“Bliede dat ie der zo goud achter binnen”, zee Lene den.

Zo is t joaren goan.

Bie haarstdag kwam Lene ainmoal op t spreekuur en ging ik twijmoal noar heur tou. t Is nooit n moal over goan. Nou ik ter goud over noadink: zó is t komen dat Lene en ik zo goud akkedaaiern konden.

Of t beslist neudeg was dat Lene der drij spoitjes veur kreeg? Och, wat dut t òf!

Eerst t neudegste en den t alderneudegste, zeg ik aaltied mor.

En n huusdokter is ook ja mor n mìns.