(n verhoal veur oljoarsdag)
Mit kerstdoagen en mit old en nij worden der veul bosschoppen en goie wìnsen over ons uutstreud. Des te veurnoamer de lu binnen, des te mooier de woorden. Doar is niks op tegen vanzulf, dat heurt ter ja bie. Dat t aalmoal wat beter goan mag en van goie veurnemens en zo, wel zol doar gain verlet van hebben. Mor assmis kom je lu tegen, dij nait zo veul proaterij over zok hebben, mor dij t gewoon doun.
En, om eerlek te wezen, dat dut joe meer as aal dij mooie woorden. Zo is mie t vergoan bie Haarm en Merie de Vries, al weer n haile zet leden.
Ik luip doar al n joar of wat as huusdokter. Haarm en Merie wazzen baaident al op leeftied. Haarm was vrouger op t eerdappelmeelfebriek aan t waark west, in t Alteveer. Swinters op t febriek en bie zummerdag bie t boer. Mor nou was e mit A.O.W., op Drees, zo as Haarm zee.
Merie was t leste joar vergeetachteg worden, slim vergeetachteg. Zai leefde weer in vrouger tied, dou de kinder nog klaain wazzen. Dij mozzen op tied noar school tou, de swienepot mos kookt worden, zai mos wecken en bonen snibbeln, t voel goud mos aan de kook brocht worden en schoon bound op de wasrovvel, mien laive tied, Merie wos ja nait woar zai t eerst es of t lest es griepen zol. Aal de zörgen van vrouger wazzen der weer.
Mor der kwam Merie niks meer uut d’handen. Haarm kon heur gain ogenblik meer allain loaten. Allenneg eerdappelschillen, dat kon ze nog meroakel, den bleef ze rusteg op stoule zitten, t eerdappelbakkie op knijen. Haarm dee t huusholden.
“k Heb t nog nooit zo drok had as tegenswoordeg”, zee e voak. Mor hai bleef der goud monter onder. Op n oljoarsoavend ging de telefoon, t Haar de haile dag regend dat t goot en der ston n dikke wind. “k Hoop nait da’k ter nog uut mout”, docht ik.
Haarm de Vries was der veur, poesterg en haisterg. “k Vin t maal waark om joe op oljoarsoavend te bellen”, begon e. En zo ging e nog even deur. Mor noa n zetje kwam ter uut: Merie was valen, smörns al. En nou was d’enkel dik en blaauw. “Ik duurf de nacht ter nait mit in”, zee Haarm, “as e mor nait broken is. Maal waark om joe nou nog te bellen.” Dat ik ter slim happeg op was om der nog uut te mouten, dat kon k nou ook nait zeggen, -k haar mie net in mien stoule nuzzeld noa n drokke dag- mor Haarm de Vries der mit zitten loaten, dat kon noatuurlek nait.
“Woar stoa je nou te bellen, de Vries?” wol ik nog even waiten. “Bie Kloas in t café”, zee Haarm.
Ik zag t al veur mie.
Harm haar vervast Merie in stoule zet, heur t eerappelbakkie op schoot doan, mit n vracht eerappels der in.
Merie zol gain stap verzetten veurdat ale eerappels schild wazzen. Zai haar ja n beswoarlek huusholden mit n hok vol kinder. En Haarm, dij zok deur störm en regen hìnvrözzeld haar, noar Kloas zien café tou, om mie te bellen. Haarm de Vries mit zien benaauwde borst. Dij nog meer mit míe te doun haar, dat ik ter nog uut mos, as mit zokzulf.
“Maal waark om joe op zo’n oavend te bellen!”
“Blieft mor mooi even bie Kloas zitten, De Vries”, zee ik, “ik pik joe oar wel op, den huif ie der nait meer deur.”
Nog gain ketaaier loater wazzen Haarm en ik bie Me-rie.
Dij haar al n haalf emmer-vol eerappels schild,
d’Enkel was dik en blaauw-sangen. Goud slim verstoekt, leek mie tou. Nait broken.
“Dou ter mor n dag of wat ediklappen op”, mainde ik.
“Den kom ik noa nijjoar nog wel even weer kieken, t is nait broken.”
“Doar bin k bliede om, dat t nait broken is”, zee Haarm.
Mor inains schrok e: “Den heb ik joe ja veur niks komen loaten!”
“Och nee man, t is veur mie ja mor n wup, mit d’auto.
Da’s mor even biegoan. Gain proat weerd.
Mor vertelt mie ais, kin ie joe der aiglieks nog wel mit redden, zó?”
“Hou main ie dat?” vruig Haarm achterdochteg. Ik zag t vot: hai rook onroad.
Hai greep zien haalf-ponds pude mit tabak uut de vinsterbaanke en propte zien piebe stief vol. Mit zien doeme drokte hai t nog wat aan.
“Main ie dat ik heur votdoun zol?”
Ik trok d’hakken mor gaauw weer in.
“Doar heb ik t nait over had”, zee ik, “ik vruig allend mor of ie joe der nog wel mit redden konden.”
“Haile best”, kwam Haarm der vot over hìn, “haile best, hur. De vraauw en ik hebben t vrouger aaltied óók drok had. En benoam de vraauw. Wie hebben nogal wat kinder had en den komt ter wel wat te kieken. Zai het zok ter aaltied allain mit redden mouten. En nou zai nait zoveul meer uut t stro zetten kin en t aalmoal nait zo goud meer wait, nou, den dou ik gewoon n beetje meer. Ik kin t nog wel volbrengen, mekaaiert mie ja niks.
Nee hur, zo laank de vraauw mor nait lopereg wordt en ik t oge der nog n beetje op holden kin, kin k mie der nog best mit redden.
En boetendat, der is Aine woar k aaltied op aan kin”, en hai wees mit zien vinger noar boven.
Ik nikte dat ik t begreep. t Was even stil.
Haarm de Vries juig de brand in zien piebe, smookte der even n poar moal stief aan en bluis n sliere blaauwe rook over toavel hìn. Zien oldske kop, mit nog mor n poar spieren hoar der op, zat vol kroezen en vollen, as n verschrompelde boeskool.
Mor zien ogen wazzen vrundelk en goudeg.
“Ik zai heur nog zo as zai vrouger was”, zee e, “z’het nog dezulfde ogen as vrouger.”
Hai dee Merie even d’haand op d’aarm. “Hou is t wicht, dut t bain nog zeer?”
“Stil ais”, zee Merie, “t is net of ik aine van de kinder heur.”
“Nee hur”, zee Haarm, “dij sloapen al as rozen. k Heb z’aalmoal net onderstopt.”
“Den is t goud”, zee Merie“, kinder hebben heur rust neudeg. Mörn mouten z’al weer op tied noar school”.
“Nou ie toch even zitten mag ie wel even n glassie mit drinken”, zee Haarm. “Op Zun- en feestdoagen nemen Merie en ik ter aal tied van.”
Dat kwam mie goud veur en ik nikkopte: niks op tegen.
Haarm kwam in de bainen en luip noar de kelder tou. “Gaaist even bie de kinder kieken?” vruig Merie. Haarm kwam weerom mit n weckvlèzze mit krudoorns, trok de sisternde weckringe der òf en schepte ons elk n theekoppie vol in.
Wie kregen der n meelkoukie bie.
“Wat n dikdakkerij ja”, laagde Merie, “en dat midden in de week”.
Wie muiken de krudoorns soldoat.
*Lekker hur”, zee ik, “zulf weckt?”
“Joa”, zee Haarm, “dij hebben Merie en ik van t zummer even aan zied moakt. Wel datteg vlèzzen hevve der van kregen.”
“Zokse lekkere krudoorns heb ik nog nooit had”, snaarde ik, om van mien respekt veur Haarm en Merie blieken te loaten. t Was net even te slim, want Haarm zee: “Den dou k joe n vlèzze vol mit.” En veur ik mor n kik geven kon was Haarm al weer bie de kelder.
“Kikst nog even bie de kinder?” vruig Merie.
“Joa” zee Haarm, “k wil even kieken of t aal goud is.
Even loater langde hai mie n haalkansweckvlèzze mit krudoorns tou.
“Eet dij dommeet mor lekker op, mit de vraauw”, zee e.
Hai was zo bliede as n kind dat e wat weerom doun kon, omreden hai haar dokter ja veur niks komen loaten, op oljoarsoavend nog wel!
Ik haar laiver wat pittegers as zo’n vraauwluzeupie, mor doar heb ik wiezelk mor nait over proat.
Merie haar wat op heur klaid graimd en Harm veegde t mit n schuddeldouk weer schoon.
Ik keek ter mit verstand noar: dit was laifde, eerlieks en gewoon.
Doar zatten ze, Haarm en Merie de Vries, twij zörgzoame ol-mìnsen, Haarm, bie wel t aalmoal om Merie draaide, en Merie, dij nóg n moal aal de vrougere zorgen veur heur grode huusholden mittorren mos.
t Kwam mie oardeg aan.
“Ie hebben t nog goud mit joen baaident.”
t Ontschoot mie mor zo; inains.
Haarm zien verschrompelde gezichte schoot mit n ruk noar mie tou.
En de glans in zien ogen, zó vol van bliedschop en dankboarhaid, dij glans zel ik nooit meer vergeten.
Merie huf nait vot, nog lang nait, nooit nait!
Wie zeden niks meer, mor doar, bie Haarm en Merie in d’keuken, doar was ik even in t haailegdom van loater, woar gain zörge meer is en gain stried, gain piene en ook gain verdrait.
“Alvast veul zegen in t nijjoar, veur joe baaident”, zee ik, dou ik votging.
En dou ik in d’auto noar huus tߺou snitterde, betrapte ik miezulf der op dat ik aan t zingen was:
“Neem mien troanen dij ik reer
en geef mie Joen bliedschop weer.
Moak dat ik van Joe verwacht
nije moud en nije kracht!”
t Is aine van mien beste oljoaroavends west, doar bie Haarm en Merie in t Alteveer.
