1985 Uut t leven van Neeltje Diekhuus (1)

Nait dat t op zokzulf zo’n meroakel was, dat ol-vrouw Diekhuus uut tied komen was, och gunst nee, elk haar t al n zetje aankomen zain.

Mor nou t zo wied was, nou was t dörp der toch even stil van. d’Ol slove vot? Dij was t ook nait mitlopen in de wereld, haar n stoer leven had, mit veul tegenslag. t Was de leste tied aiglieks ook nait meer vertraauwd west dat z’allain in huus was, zo vergeetachteg was t oldske worden. Wiekzuster en de gezinsverzörgen wazzen der ieder dag west en soavends haren de buren van weerskanten der n beetje op tou keken.

t Haar aalmoal net kind, mor veul langer haar t nait duren mouten. t Was mor goud dat t òflopen was, aans haar t ol mìns nog noar n verpleeghuus tou mouten. Mooi dat z’in heur aigen huus uut tied komen was.

t Dörp was der glad n beetje wies op dat men zunder hulpe van vrumden ol-vrouw Diekhuus aan t ìnde brocht haar. t Was ook ja wat, zo ’n ol mìns, n lutje negenteg joar was ze worden, zunder femilie in de buurt. En zol je den nog nait bie t dörp heuren, as je joen haile leven der woond haren? Zol je den nog nait van t dörp wezen?

Nee hur, ol-vrouw Diekhuus zol, as t aits kon, in heur aigen huus blieven. En omreden t ol mìns nait meer votbrocht was, was t volk van t dörp dik voldoan en tevreden.

Mor ook n beetje triesterg. Alwéér aine van d’old gedainden vot. Wat ging de tied toch rad.

Wel wos nog dat ol-vrouw Diekhuus vrouger Neeltje Snieders west was, n jonk en monter wichtje mit lange vlechten in t hoar en grode widde strikken der in? Wel wos nog houveul Neeltje dou van t leven verwachten dee?

Sikkom gainaine meer. Allain Geert Wever nog, dij was van heur leef tied, dij kwam der nog wel ais, om n kop kovvie en om over vrouger te proaten. Vrouger …

Neeltje kon op school meroakel leren.

Meester van Kemenoade ston der versteld van: woar huil t wicht t wel vot! Hai von dat Neeltje aiglieks deurleren mos, den kon ze mor zó schooljuvver worden. En ook doomnee van der Steur, woar Neeltje bie op t leren ging, was biezunder over heur te spreken. Dij Neeltje was wat mans, doar zat hail wat in. Neeltje deurleren? Zai wos wel beter. Zo gaauw as ze van t school òf was, zol ze moeke mithelpen mouten, dij wos ja nait woar zai t eerstes of t lestes griepen mos. Voader was stòkloper in t veen en dij pruit aal mor over t aarbaidsvolk en over slagkoaren en scheepskoaren, over floktörf en baggels. En hou men der tegen rieten mos om n daghuur op wale te kriegen. Der mos pokkeld en knooid worden in t veen, zee moeke aaltied. Neeltje wos nait aans. Zai mog den n schoon verstand mitkregen hebben, helder op aarbaiden en fiks mit aanpakken en der nait om tou slikken, dat was t veurnoamste, doar draaide t om in t leven. En doar was niks op tegen, von Neeltje.

Dou moeke wat minder dik in de kinder te zitten kwam, kon Neeltje as dainstmaaidje bie boer Diekhuus terechte. En dij trovven t wel mit heur. Zo’n flink wicht haar vrouw Diekhuus nog nait eerder had. En bie zummerdag t laifst ook nog mit noar t laand, schoven binden, hokken opzetten en noa n joar of wat zulfs vouers vlijen. Woar von je zo’n flinke maaid, aaltied gelieke monter en opgeruumd. Diekhuus zienent wazzen net zo wies mit heur as wat. En dat was Knelus, heur jong, ook! Dij haar zien ogen ook nait in de buutse. Knelus was n stille jong, zee nooit veul, mor as e wat zee, den was t eerns.

Op n zummeroavend, t leste vouer was in schure jagd, net veur n dunderbuie aan, dou vruig e Neeltje. Dij haar t al n zetje aankomen zain. En zai was der bliede om, meer as bliede. “Ik zeg van joa, Knelus, haile geern. Mor zelst t nou eerst aan dien ollen vertellen mouten. Dij zellen der wel roar van opkieken, z’hebben die vast aine mit geld toudocht.”

Knelus ging dijzulfde oavend nog mit zien ollu proaten. Ook al haren dij lichtkaans aan n dikke boerendochter mit klaai aan d’hakken docht, zai wazzen wel zo verstandeg om dat nait blieken te loaten. En och, as ze der goud over noadochten, n betere vraauw veur Knelus zollen z’ook nait waiten.

Knelus en Neeltje kregen Diekhuus zien boerderij in d’hure.

Nou was der nog veul meer oardeghaid aan, von Neeltje, nou mozzen ze zain dat ze n beetje veuruut kwammen in de wereld. En zai aarbaidde as n kerel mit.

Mor wat kwammen ze der stoer te zitten! t Was in t begun van de datteger joaren dat t boerenvolk hoast nait meer bestoan blieven kon. Hou Knelus en Neeltje zok ook inspanden, hou z’ook knooiden, zowat dag en nacht, der was voak gain geld meer om kunstmizze te kopen. Men zol der mismoudeg van worden. Hail wat boeren gingen bie d’N.S.B.; in Duutslaand ging t aalmoal veul beter, zeden ze. En van Duutslaand mos wie t ja hebben.

Knelus en Neeltje stonden ook in twievel of ze zok der nait bie aansloeten zollen. Zo as t hier ging, zó kon t nait. Den gingen ale boeren over de kop. En de regeern dee der mor niks aan. En hou kon t bestoan dat t in Duutslaand aalmoal zoveul beter ging? Doar was waark genog, doar haren ze de boeren nog wat in de reken.

“Minder as nou kin t nooit worden’’, zee Knelus, “wie knooien ons zowat dood en wat brengt t op?”

“Wat mouten ons kinder dommeel wel? vruig Neeltje, “hou komen dij ooit aan de slag?”

Drij kinder wazzen der intied, ain jong en twij wichtertjes.

“Allain om de regeern n tik over de vingers te geven, doarom allain al, wol k mie hoast wel as lid van d’N.S.B. opgeven”, mainde Knelus.

“Dou t mor gerust, Knelus hur”, zee Neeltje, “as ze ons stikken loaten, den zellen ze t waiten ook.”

En dou was t inains oorlog. Duutse soldoaten vollen ons laand aan, Duutse vlaigmesienen smeten bommen op Rotterdam …

Zó haar Knelus t nait wild. En Neeltje ook nait.

Mor om nou inains weer veur d’N.S.B. te bedanken, nee, dat was heur ook te min.

Mor mit de boeren ging t inains veul beter …

t Was midden in d’oorlog. Overdag vlogen Amerikoanse bommenwaarpers noar Duutsland tou, snachts d’Engelsen. De locht in t oosten ston in vuur en vlam, zo wuir der schoten. Bommenwaarpers dij weerom vlogen wazzen assmis vleugellam en vollen omdele, meer as ainmoal.

Op n zummermörn, in 1944, Knelus wol net aan t koien melken goan, ston der n Engelse piloot, dij dele schoten was, bie hom achter t huus.

Bie Knelus ston t haart zowat stil! Wat mos e nou? Börgemeester woarschaauwen, dat ze dizze Engelse jong mor gaauw oppakken mozzen? Dat nooit! Dat zol t leste wezen! Nee, as Neeltje der net zo over dochde, den zol hai dizze jong verstoppen. En den d’ondergrondse n saain geven, dat z’hom mor ophoalen mozzen!

Neeltje von ook dat t zó mor mos. “Wie wonen hier midden in t veld, zo rad zellen z’hier nait wezen”, zee ze.

Mor n dag of wat loater wazzen de Duutsers der al! d’Engelse piloot wuir mitnomen. En o wai, o wai, Knelus, dij doodgoie jong, schoten ze lopiesweg dood, achter t huus, bie de misbulde.

Neeltje was kepot en vernaild.

En dou de baaide wichtertjes, n moand of wat loater, ook nog difteritus kregen en inains vot wazzen, dou huf t van Neeltje nait meer.

(aandermoal wieder)