1985 Uut t leven van Neeltje Diekhuus (2)

Hinderk Diekhuus is overkomen uut Austroalië, om zien moeke te begroaven. En hai dut nait aans as zok verwondern. Wat is t hier aalmoal toch klaain! De boerderij, woar moeke aaltied op wonen bleven is, dat was vrouger toch n groot stee, woar je mor nait zo ain twij drij om tou lopen konden. En moeke zulf, in heur kiste, dat verschrompelde ol-mìnskie, dat was vrouger toch zo’n flink en fleureg vraauwmìnsk!

Hinderk het ter mor stoer mit. Woarom is e toch votgoan? Haar e zien moeke nait mithelpen mouten? Was zien emigreren noar Austroalië nait n op-de-loop-goan west, n op-de-loop-goan omdat ter hier zoveul beroerde dingen gebeurd wazzen? Haar e moeke der nait allain veur zitten loaten?

t Was hom d’eerste tied veur de wind goan, doar in Austroalië. n Grode boerderij haar e der kregen, mit de wereld schoapen.

Merie en hai, zai konden t braid hangen loaten, t kon glad nait op.

En om eerlek te wezen, zo hail veul haar e nait meer om zien moeke docht.

Mor dou was der inains tegenslag komen.

Der kwam zaikte onder zien schoapen en den was der ook nog dij grode brand in Victorioa, woar de kraanten vol van stonden.

En Merie en hai wazzen nait goud verzekerd west. Van t haile spul, zien schoapen, zien boerderij, zien mesienen, was zowat niks meer over bleven.

t Was hom net zo goan as zien moeke, vrouger.

As ter goud op aan kwam haar e nou gain noagel meer om zien gat te kraben.

Nareg en vaals was e worden, vranterg en toesterg. Der was gain laand meer mit hom te bezaailen.

En Merie, dij al net zo opstandeg was, kon t net zo min verkroppen as hai. Dij zat aal mor in zokzulf te vrouden. En t kwam zo wied dat z’aalbaaident in heur aigen leven opsloten ruiken. Datteg joar traauwd en z’haren nkander niks meer te zeggen. As twij vrumden.

Noa de begraffenis van vrouw Diekhuus komt ter n olle boas op Hinderk en zien vraauw òfzetten.

Wat klonterg en stommelachteg loat hai zok op stoule zakken. “Ik bin Geert Wever”, zegt hai.

“k Heb joen moeke goud kind. Wie hebben vrouger bie mekoar in klazze zeten, bie meester van Kemenoade. Ik kwam wel ais bie joe over dele, vrouger ook al, dou dien voader nog leefde.

Mor zelst mie der wel nait meer van kinnen.”

Hinderk wait ter nait zoveul meer van.

“Woar mie t om gaait, is dit”, zegt Geert Wever. “Kiek, de leste joaren ging ik aaltied ain moal in de week bie joen moeke kovvie drinken, veur de gezelleghaid.

En om n beetje over vrouger te proaten.

Den havve wat steun aan mekoar. Zowat n haalfjoar leden vuilde joen moeke dat t minder mit heur wuir. k Dink nait da’k ter nog laank bin. Geert, zee ze tegen mie. En dou dee ze mie n kissie mit. Dij mos k aan die geven as zai uut tied was.”

“Wos ze den da’k op heur begraffenis komen zol, haile uut Austroalië?” vragt Hinderk.

“Doar het zai wel op rekend”, zegt ol-Geert Wever.

“Ze zee voak, dat astoe bie heur leven t nait wachten konst om te komen, dast bie heur dood der vervast wel wachten van moaken zolst.” Hinderk wordt ter stil van.

Geert Wever prat bedoard deur.

“Ik woon in n bejoardenhuus op Muzzelknoal”, zegt hai. “As ie mörnoavend nou ais even bie mie kwam- men en dat kissie ophuilen.”

Hinderk kikt Merie aan of dij t goud vindt. Veur t eerst sunt tieden kikt hai heur weer mit aandacht aan. En hai schrikt ter van. Wat n oldsk en verdraitelk gezichte het Merie ja kregen, mit schaarbe lienen en vollen der in.

Dij het ter ook onder leden, t is hom nog nooit zo opvalen. En zunder dat hai t zulf deur het komt ter in zien gemoud en in zien gezichte wat waarms en gevuilegs net as vrouger. Och stumper, dinkt hai, wat bist mie der old bie worden.

Merie nikt. “t Is goud. Wever, reken der mor op dat wie mörnoavend even komen.”

t Is slim dokeg, dij oavend. En de mist wordt aal dichter en dichter.

“Wie haren beter in huus blieven kind”, zegt Merie, “t is levensgevoarlek om zo bie t daip langs te rieden.”

Zai en Hinderk hebben vandoage al meer tegen mekoar zegd as aans in drij weke.

Mor goud is t nog lang nait weer.

Hinderk ridt verzichteg, hai het t roampie van d’auto omdele draaid. Zien hoar zit wat roeg en krollerg, deur de slovve damp. t Moakt hom jonk, dinkt Merie en inains is der n zee van wensteghaid en verlangst in heur. En zai mout zok bedappern om heur heufd nait even tegen zien scholder aan te leggen, t Wordt aal slimmer mit de mist, t is of de wereld dichttrekt. Hinderk kin hoast gain haand meer veur d’ogen zain. En den, inains, is der n haarde dons, net of z’over wat hìn reden binnen. Hinderk trapt op de rem. De woagen schoft nog n ìndje deur en staait den stil.

Vrumd, t is net of e veurover hangt.

Hinderk trekt d’handrem aan.

“Beweeg die nait, Merie”, zegt hai mit n haisterge stem, „wie zitten zowat in daip, de veurroadens hangen der al boven ”.

Merie drokt heur rogge stief tegen baanke aan.

“Glidt e nog?” vragt ze, “glieden wie t daip in?”

“Dou verzichteg dien deure open”, zegt Hinderk, “haile verzichteg en kroep ter uut.”

“En doe den?” vragt Merie.

“Ik kom achter die aan. Doe eerst”, zegt Hinderk mit n vrumde stem.

“Nee, doe eerst en den ik”, zegt Merie. Zai mout ter nait aan dinken dat zai op wale stoan zel en dat Hinderk nog in d’auto zit, boven t daip.

“Gain sproake van”, zegt Hinderk, “doe eerst, den ik.”

“As wie in t daip glieden en verdrinken, den mor mit zien baaident”, zegt Marie zacht.

“Verdrinken? Wel het t nou over verdrinken”, perbaaiert Hinderk der wat makkelk over hìn te lopen. t Mishottjet hom. d’Ongerusthaid dut zien stem oversloagen as de woagen op en dele wubbelt. Ze duurven zok nait meer te verruiern, Hinderk en Merie. t Is net of t n aiweghaid duurt. Merie ’s haand gaait op zuik noar dij van Hinderk. En ze vinden mekoar, boven d’handrem.

Den is der inains volk om d’auto tou. Spoukege schimmen lopen en roupen in de mist en n woazeg gezichte veur t roam zegt: “Wat nou, wol ie mit dit kòlle weer nog swemmen?”

t Duurt nog even, mor den is der al n trekker, dij t haile spul weer op wale scheurt.

“Dit is t kissie van joen moeke”, zegt Geert Wever en hai zet n iesdern kiste op toavel. „En hier is t sleudeltje”. Geert is der glad poesterg van.

“t Zel joe wel nait òfvalen wat ter in zit”, zegt hai gehaaimzinneg. “Wait ie den wat ter in zit?” vragt Hinderk. “Zeker”, monkelt ol-Geert Wever, “joen moeke het mie persies van hou en wat verteld. Joa, joen moeke haar n schoon verstand. En dou t noa de leste oorlog veul beter ging mit t boerenvolk en zai nogalwat geld omhanden haar, dou het ze aandailen kocht, in eulie en dat soort dingen.

Ik heb ter gain verstand van, ook nooit had. Mor k heb mie der wel over verwonderd hou n gewone boerenvraauw zo makkelk over dat soort zoaken proaten kon. En der dik geld aan over holden het. Joa, jong, dien moeke was n loze.”

Hinderk moakt t kissie mit trilderge vingers open.

Hai kikt noar de spoarbaankboukies, hai leest d’aandailen en hai zugt aal t geld. Der is veur n kaptoal, zó groot en zó veul, dat e t zok hoast nait veurstellen kin.

En t slagt as n weerlochtslag deur hom hìn: nou kin hai n nij begun moaken, hai en Merie. Mor wat gebeurt ter wel mit hom?

t Is inains licht in zien gemoud, zo licht as wat, mit n sweem swoarmoudeghaid der in. Deur zien troanen hìn, hai kin ze nait de boas, kikt e Merie aan. Den dut e t kissie weer dicht en vannijs zöcht zien haand noar dij van Merie.

“Joen moeke het zok allain hail goud red, dij was wel vertraauwd om lös te lopen”, zegt Geert Wever.

Mor t daipste en innegste van heur wezen was nait hier, mor aaltied bie joe in Austroalië. En naarns aans.” Ol-Geert Wever is even daip in gedachten. t Komt hom ngal aan. Den zegt hai: “As k t goud bekiek, den het zai heur leven, heur volle leven, nou pas ofsloten, op dit ogenblik, noustoe t kissie in handen hest.”