1985 Van n eelske doomnee

n Zetje leden hevve bie ons op t dörp n nije doomnee kregen, n Jong-kerel nog.

Wie hebben hom vanzulf eerst even de kans geven om zok op de högte te stellen mit wat veur slag volk hai te doun krigt. t Gaait op ons dörp ja aaltied wat vaarkanteg en wat roeg tou. Wie zeggen t mekoar t laifst liek veur de kop, net zo as t is!

En as je doar as vrumde inains tussen komen, den wil t nog wel ais smereg òfvalen. Mor, dat mout ik ter eerlek bie zeggen, wie kinnen wel n beetje van n aander velen, doar binve ook nait kinderachteg in. Men mout ja n schop van n ezel verdroagen kinnen, woar of nait!

As men der mor veur zorgt dat men aine van ons wordt en noast ons staait, nait boven ons. En gain vrumde blift. Den duurt t nait laank of wie binnen aigen mitnkander. Den wordt zo’n man vanzulf n vertraauwde van ons.

Ons doomnee is der nou al n zetje. En nou kinve mekoar wel zo’n beetje. As ie nou vroagen of e wat touvaalt, of wie al in ain joar mit mekoar binnen, den is t antwoord dat t nog gain poggen lieden kin.

Ons doomnee het n maal gebrek, n hail maal gebrek: hai is slim aigenwies. Hai is zo wies, hai kin zokzulf wel in de neuze spijen! En dat dou je hom mor nait zo noa.

Nait dat hai n revelkont is, dij n aander nait aan t woord komen let, nee, zo is t nait. Mor hai wait t aaltied beter, hail vuilt zok boven ons verheven. En doar kinve nou net nait tegen, doar wor wie zo vaals van as schoem op t woater. Zo as hai bie t volk zit, mit zo’n smaigelnd laggie op t gezichte, net of e zeggen wil: vertel mie t mor ais lu, den zel ik doar gaudgunsteg mien oordaif over geven, harregat, den draait t haart ons in t lief om.

Nee, ons doomnee mout nog hail wat leren! t Is noatuurlek wel zo dat n doomnee in n gloazen huus woont, dat wait wie ook wel. Elk en ain kin der inkieken. En benoam as de man op stoul staait, den wordt hai noatied bie huzen en bomen brocht, den het elk wel wat op hom aan te maarken. Is zien preek wat aan de körde kaande west, den het hai zok ter òfschoren. Mor duurt t wat laank, den kwam der ja glad gain ìnde aan. Preekt hai over de swaarten in Zuud-Oafrikoa, den zol e mor ais wat beter om zok tou kieken, hou ter hier heer gaait, hou de mindere man hier in n houke trapt wordt. t Is nait gaauw goud. Komt zo’n doomnee veul bie de lu over de vlouer, den dut hai nait genog waark op zien preek. Den zet hai t volk taptemelk en vatje-vet veur.

Mor zit hai dag uut, dag in te swaiten om wat op papier te kriegen, mit n bult stoere bouken der bie, den is t al hail gaauw weer n preek veur t geleerde volk, den kinnen wie t nait meer biebainen.

Nee, doomnee wezen, dat vaalt voak nog lang nait mit.

Mor zo as ons doomnee t dut, doar kinnen wie nait mit uut de vouten.

Hai het ter ook gain slag van om mit t volk om te goan. Neemt nou mor ais t verhoal van zien bezuik aan Wiepko zien Jannoa, hou dat doar òfkaalfd is!

Bie Wiepko en Jannoa was t daarde kind geboren. En omreden de baaide eerste kinder vrouger deupt wazzen zol t lichtkans mit dizze ook wel gebeuren.

Doarom was doomnee der mor ais op òfstapt. Hai was der net tegen t middag-eten. Dat is noatuurlek nait zo’n geschikt ogenblik: den hebben de vraauwlu t net gloepende drok. Mor doar haar doomnee gain bosschop aan: t volk mos zok mor bie hóm aanpazen. Jannoa luit hom der in. “Loat joe mor even zakken, doomnee,” zee ze, “k bin net mit t eten aan de loop, zo as ie zain. Mor trek joe der mor niks van aan, ik kin wel proaten en braaien tougelieks.”

Doomnee haar toch geern dat Jannoa der ook even bie zitten ging, omreden hai haar n bosschop, hai mos Jannoa wat vertellen.

Jannoa stók ongerust: “Is der wat mit Wiepko of mit de kinder? Tou man, ie moaken mie ja glad van streek.”

Doomnee haar t nait deur dat hai de boudel verkeerd aanpakte en zee mit n smaigelnd laggie: “Nou, nee, dat is t nait. Mor ik heb n belangrieke opdracht.”

“Van wel?” vruig Jannoa, “wel het joe op mie òfstuurd?”

t Ging over t deupen van t jongste kind, kwam doomnee.

“Och loop wat schieten, man,” ruip Jannoa nareg, “ik kreeg ja zowat n stoeke van schrik.”

Doomnee von, dat was hail goud veur n mìns, den wuir men weer ais even bie belangrieker zoaken as eten-koken bepoald.

Op dat ogenblik besloot Jannoa dat wèl t kind ook deupen zol, dizze doomnee wizze nait! Mor dij haar t nait deur dat hai zokzulf n swien in t ies jagd haar. Jannoa wuir inains haile vrundelk en gedainsteg. „Doomnee zel vervast nog wel n kop kovvie luzzen?” Doomnee nikkopte genoadeg.

“Wie doun ons der aaltied sikkemelk in, lust doomnee dat ook wel?” Dat lusde doomnee nait.

“Heb ie den wel ooit ais sikkemelk had?” vruig Jannoa. Dat haar doomnee nait, mor hai haar der al genog over heurd, dat hai wol gain sikkemelk in de kovvie.

“Wacht es,” zee Jannoa, “k heb ducht mie nog wel wat aander melk stoan. ” En zai schoot t achterhuus in. Even loater was zai der weer, mit n kannechie in d’haand.

“Di’s gain sikkemelk,” zee Jannoa, “dit lus ie vervast wel, dit is van n kou.”

Doomnee nikkopte weer ais genoadeg. Mit n schaif laggie bekeek hai t spul ais. Zó mosje t volk aanpakken, docht hai; men mos respekt veur joe hebben, nait te gemainzoam wezen. En nooit over joe hìn lopen loaten. Hai dronk zien kovvie bedoard op. En dou wol e waiten hou Jannoa der over docht.

“Woarover?” vruig Jannoa. Doomnee zee dat hai geern waiten wol wenneer Wiepko en zai t kind deupen loaten zollen.

“k Zel t joe mor liek veur de kop zeggen, “zee Jannoa, “wie loaten ons kind deupen vanzulf, net as d’aandern. Mor dat gebeurt den wel op n Zundag dat ie der nait binnen.”

Doomnee keek verwonderd op. Doar begreep e ja niks van.

“En t aander zel k joe nou ook mor vertellen,” zee Jannoa. “Dij melk dij ie in de kovvie had hebben was van n kou. Van dizze kou!” En zai wees op heur baaide volle borsten.

Doomnee zat even verbiesterd. Mor dou sprong hai in de bainen, keek vol òfkeer noar Jannoa’s melkfebriek en muik n geluud of der n kadde mit rogge tegen n ledder optrokken wuir.

“Ie binnen n eelske doomnee,” zee Jannoa nog. Doomnee was in ain keraaier vot.

Nee, wie kinnen nog nait aaiden en plougen mit ons doomnee, nog lang nait!