1985 Woar eerappelruden al nait goud veur is.

“Hest dien eerappels der al uut?” vruig Jans Kroan mie lest, dou e mie tegen kwam. Aan de toon woarop hai t vruig kon k mor zó vernemen dat hal zien eerappels al laank te pakken haar en dat d’andievie- en mousplanten al goud aan de grui wazzen.

“k Heb mien vrougen der nog nait ains uut, ” zee ik, “t is ook ja gain weer west.”

“t Wordt tied, jong hur, ” mainde Jans, “ze verrötten die in de grond.”

Mor eerdappelruden, doar mag ik aaltied geern wat waarm en dreug weer bie hebben. En ik docht even aan vrouger, dou ik as kwoajong mit aan t eerdappelruden mos. Nait dat t dou aaltied mooi weer was, t zel ook wel ais nat en kold west hebben. Mor dat bin ik vergeten.

Wat ik ter nog van wait is, dat t op zien mooiste ging as de zunne joe glènne op de kop scheen en dat d’eerappels joe uut dij dreuge grond tou rolden as je der mit d’handen noar gruiven. En wat rook dij grond den aaltied lekker!

Wie wupten d’eerappels in n körf, dij tussen ons baaiden in ston, tussen ol taande Fennie en mie. En as ze den ook nog goud schudden, den was t glad n oardeghaid.

Goud schudden deden d’eerappels as je twij volle körven mit joen aarms berekken konden. En wat wuir ons voader den aaltied weelderg! Den kwam e vervast weer mit zien vaste taimke op batterij: “Törf en aaierkolen in t schuurtje, n swientje op t hok en eerappels onder in de bedstee, wel dut ons wat! Nou duurf we de winter wel weer aankomen zain!”

Der ligt n waarme glans over mien jonge joaren as ik aan t eerdappelruden dink.

“k Wil die der ook wel even bie helpen, jong hur, ” zee Jans Kroan, “zelst t ja wel drok hebben.”

Mor dat huf e nait van mie. Mien aigen eerappels, dij k zulf poot heb, dij kraab ik ook zulf. Nait dat t mien eer te noa is as n aander mie ais hier of doar bie helpen mout, dat nait. Mor bie t eerdappelruden bin ik even weer in vrouger joaren. Doar om wil ik dat allenneg , doun. Alderdeegs mien aigen vraauw mag mie der nog gain stam uutkraben. Zai wait dat en zai begript dat. En zai vindt t nog mooi ook, ducht mie. In aals gevat gunt zai mie, dat ik den weer even op mien aigen boerderijchie aan t waark bin, al is t ook mor n toentje. Mor dat dou k allain as t mooi waarm, dreug weer is. En as t aalweg deur regent, den loat ik ze nog laiver in de grond verrötten, as dat ik doar mit nadde plunnen veur liggen mout. Mit n nadde pokkel, zeden wie vrouger, as ons moeke t nait heuren kon.

Mor eerdappelruden in n noazummertje, k zol nait waiten wat ter mooier op de wereld is as dat. En wat kin men zok den verwondern over de vruchtboarhaid van de gewazzen. Ain eerappeltje sveujoars in de grond stoppen, ain lutje potertje, en n moand of wat loater rollen joe tien, vief tien dikke eerappels in de muide. Hou is t meugelk!

En den kin k ook beter begriepen dat ons voader der zo weelderg van wuir. Den begun ik hoast net zo te plazen as hai, vrouger.

Mor törf en aaierkolen hevve nait meer. En ook gain swientje op t hok. En eerappels onder in de bedstee, dat kin ook nait meer. Begrodelk aiglieks.

“t Is ook goud veur de knijen, dat eerdappelruden,” zee Jans Kroan.

“Veur de knijen?” vruig ik verwonderd, “van t eerdappelruden krieg je ja last van joen knijen, veuraal in t begun.”

“Nee hur, t is miezulf overkomen, ” zee Jans. “k Was n moal valen, mit mien knije op t tegelpad. En dik en rood dat e was! t Wol ook nait weer òfsakken, wel n poar moand heb ik ter mit rondlopen. Dou bin k ter mor ais mit noar ons dokter goan. Dij wos ook nait wat e der mit aan mos. Hai dee mie n braif mit veur t saikenhuus. Doar mos ik n dag of wat loater hìn. Mor veurtied bin ik even drok aan t eerappelruden west, mit mien knije op de waarme grond. En soavends haar k ter al niks gain last meer van. In t saikenhuus zeden z’ook dat ter aan mien knije nait wat mekaaierde. Nou kinst zulf zain dat eerdappelruden goud is veur de knijen. ”

“Zol ten mainst kolle west hebben?” vruig ik.

“Dat is der vanzulf biekomen,” mainde Jans Kroan. “As n mìns hier of doar last van het, den is t mainst- tieds kòlle. En doar is eerdappelruden meroakel veur. As je last van t woater hebben, da ’s aaltied kòlle. En liefsere, as t gain kram is, den is t ook kòlle. En verkollens, dat sprekt ja vanzulf wat zol dat aans as kòlle wezen. Net as zinkens in de knijen.”

“En doar is eerdappelruden aalmoal goud veur?” vruig ik.

“Joa, ” zee Jans Kroan.

“t Is ducht mie ook goud veur de zenen, ” maainde ik, “t wordt joe der aaltied zo roem van-in t gemoud. “Persies, ” zee Jans, “eerdappelruden is goud veur n bult kwoalen.”

En zo hebben Jans Kroan en ik dij nommerdag der hail wat tou biedroagen dat de medische waitenschop weer n beste stöt in t veuren kregen het.