1985 Zit-op wil mit

Der was ais n boerenknecht, dij nait recht te spreken was over t eten dat hai bie boer kreeg.

t Wazzen ja hoast aaltied broene bonen of graauwaarten.

Wel mit goud wat spekdobbeltjes der over, dat wel, mor knecht wol wel ais wat aans. En ieder dag dij aiwege zoepenbrij! Smörgens begon t al: brood mit zoepenbrij, om middag: graauwaarten of broene bonen mit zoepenbrij der achteraan en soavends: wéér zoepenbrij mit n opwaarmde praan eten.

Knecht begreep in de vrede nait wat boer doar wel aan von. Mor boer en de vraauw wazzen nou ainmoal slim zoepenbrij-achteg.

“Brij, brij, brij, achttien moal in de week en aaltied gelieke nij”, hemelde boer voak en den zette hai in-en in-tevreden de lepel der in.

Mor knecht was der zo flaauw as n porre van.

Op n middag, dou der weer van dij van t vet glimmende graauwaarten op toavel stonden, kon hai zok nait meer bedappern.

Eerst zat hai n zetje mit zien tinnen lepel der wat om tou te pulen, trok n tezzel gezichte en dou, inains, zette hai zien lepel der onderste boven in.

“Zit-op wil mit”, zee e, as der n graauwaarde op liggen bleef, dij hai den langsoam noar de mond brocht, om boer te taargen.

t Wuir doodstil doar in t keuken van t boerensteechie in Nije Pekel, doodstil.

Boer zee niks en at stil deur.

Mor van binnen, innerliek, was hai zo vaals as schoem op t woater.

Dij snötjong, zo! dij proatjes over t eten hebben? Dij nöchtern kaalf wos ja nog ains nait wat ter in de wereld te koop was!

Dat stok onverstand! Wat mos dij nog omstoan leren! Der kwam vervast nog wel ais n tied dat ain zok stief in d’handen kniepen zol as der ieder dag graauwaarten of broene bonen mit zoepenbrij op toavel kwamen! Boer overwon zokzulf: hai huil zien koezen stief op mekoar, al vol t hom nait mit.

Mor, aine dij zokzulf overwint, is staarker as aine dij n stad innemt, zoas der schreven staait …

n Joar of wat loater, dou de knecht al traauwd was en n hok vol kinder haar, was t n allerbenaauwdst kòlle winter. t Vroor dat t knapte, tot aan Meertmoand tou. En zo laank as t winterde wuir der niks verdaind deur t aarbaidsvolk; zo was t dou in dij tied, zo’n honderd joar leden.

Den kregen ze swinters doan-waark. Wat n stille aarmoude is der dou leden in dij joaren!

Dou kwam de knecht bie zien ol boer mit n lege zak onder d’aarm en vruig of hai hom deur de winter hìn helpen kon: zien huusholden verhongerde hoast. Lichtkaans haar boer nog wat aarten of bonen liggen? Dij zee: “Kom mor even mit in schure.” Op dörsdele lag n bultje aarten.

Boer nam n ronde holten schobbe en stak hom der onderste boven in.

“Zit-op wil mit”, zee e, as der n graauwaarde op liggen bleef.

“Ik heb t al laank begrepen boer”, zee de knecht, “ik heb t al veul eerder begrepen.”

“Den is t goud”, zee de boer, “den zelst genog aarten en bonen mit hebben om dien huusholden de winter deur te kriegen.”

En hai stak de schobbe der in zoas t mos.

Och, dit is noatuurlek n verhoal uut d’olle deuze, t is aine van de oldste Grunneger overleverns.

En veurdat wie ons der aan steuten of aargern: zó ging t nou ainmoal in dij benaauwde tied.

Mor toch dink ik dat wie der aalmoal nog wel wat van leren kinnen, of we t braid hebben of n dubbeltje twij moal omkeren mouten.