1986 De töddeldoeve

Bie Jurrie en Trientje hebben ze n töddeldoeve, al n joar of tiene. Dij zit in n hok hoog aan de mure in t keuken, t Is n meroakel monter daaiertje. Jurrie en Trientje hebben der den ook n boel oardeghaid aan. Ze huiven mor ainmoal van ‘roekoe’ te roupen of de töddeldoeve ropt wel twinteg moal ‘roekoe’ weerom.

In t begun wazzen der twije, twij töddeldoeven wel te verstoan. En omreden d’aine n mannechies- en d’aander n vraauwchies töddeldoeve was, kwammen der nogal wat jongen. En woar mos je doar wel mit hìn! n Aander zol ze lopiesweg even de nekke omdraaid hebben, mor doar kon Jurrie nait tou komen. Jurrie het ja, as t ter op aankomt, mor n klaain haartje, al het hai t mondje ook aaltied veuraan. Mor dou de jongen n week of wat old wazzen, dou bleek, zai konden nait op t stokkie zitten. De poten zaten heur der aalmoal achtersteveur aan! En dou mos Jurrie ze wel aan zied moaken, der zat niks aans op. Hai noar t aptaik. Doar deden ze hom n vlessie mit chloroform mit. Hai zol der mor n beetje van in n plestieken puutje doun en de töddeldoeven der bie in. Den wazzen ze zó vot, zunder piene. En zó het Jurrie t ook doan. t Was mor even biegoan.

Mor de baaide töddeldoeven wozzen nait van ho. Om de zoveul weke ston Jurrie weer mit n plestieken pude vol dooie jonge töddeldoeven.

Hai wuir der zo flaauw as n porre van. En dou op n mörn aine van de töddeldoeven mit de poten stief en krom omhoog op rogge lag, dood, dou kwam Jurrie dat goud uut. Der zollen nou gain jongen meer komen mit de poten achtersteveur der aan!

Mit t töddeldoefie dat achterbleef, wazzen Trientje en Jurrie goud wies. Zo’n töddeldoeve mos zok wel slim ainzoam vuilen, von Jurrie. En Trientje mit heur goudege netuur docht ter net zo over: t daaiertje haar nou ja gain aanhold meer. En doarom mog de töddeldoeve, as Jurrie en Trientje in d’keuken aan t eten wazzen, even lös. Den vloog e n moal of wat deur t keuken hin- neweer en rustte zok den wat uut op t riggeltje veur t vìnster. De töddeldoeve wos t al persies. As Jurrie ais n moal vergat om t loekie van t hok open te zetten, den tikte t vogeltje mit zien snoavel tegen t goas aan, net zo laank tot z’hom der uut luiten.

Trientje was der in t begun wel n beetje baange veur west dat hai heur wat in t etensbord valen loaten zol. Doar huf zai nait benaauwd veur wezen, mainde Jurrie. Zo ’n töddeldoeve dee allend mor wat as e zat, nait as e vloog. Trientje haar doar heur twievels over. Hou waist dat zo sekuur, wol ze waiten. En Jurrie huil n hail ingewikkeld verhoal over Pavlov en over honden en zo. Mor doar haar Trientje gain bosschop aan. Van wegens heur meeliedege netuur wol zai t wel n moal of wat perbaaiern. Perbaaiern, en aans niks, zee Trientje. En dou t n moal of wat goud ging, dou was der gain voeltje meer aan de locht.

De töddeldoeve mog onder t eten in t keuken rondvlaigen. Mor van de week is t toch misgoan! Trientje is der nait wat van aan de wait komen, mor misgoan is t wel!

En t is mor goud ook dat Trientje der niks van gewoar worden is, want Trientje is slim sekuur op t eten. Dij pruift vot as der wat nait deugt. As de melk nog mor n hail klaain beetje zoereg is, Trientje het t al deur. n Beetje zaand in de spinoazie, woar Jurrie vervast nait veur omstoan gaait, dat is bie Trientje zowat n wupkoare vol grond. En den smit zai de spinoazie vot vot. Nee, Trientje is n fienpruiver, wel ais wat té fien, maint Jurrie. As der aan t eten wat nait deugt, den zet zai joe der geen vörke meer in. En doarom – doarom allain – het Jurrie t van de week zo doan as e t doan het!

Jurrie en Trientje haren van de week stamppot mous mit zoepenbrij noa. En da’s n kost woar Jurrie nait veur op de loop gaait, woar e gek op is. Zó gek dat e t vogeltje vergat lös te loaten. Zai haren veur t eten net d’ogen even dichtknepen, dou t gepik van de töddeldoeve aan t goas heur woarschaauwde. Noa t beden dee Jurrie t loekie gaauw open en even loater vloog de töddeldoeve deur d’keuken hìn.

De mous, mit n best stok gelderse worst der bie, vol Jurrie der meroakel in. Hai vlijde t aalmoal sekuur noar binnen. En omreden t hom zo lekker smuik ruip hai om de hoaverklap van ‘roekoe’. Den begon de töddeldoeve vot weer aan n nije vlocht. t Daaier het wel zo’n datteg moal deur de keuken vlogen, stoef over Jurrie en Trientje hìn.

Hai zel der vervast wel slim mui van worden wezen, want op n goud ogenblik zat e net aans as aans op t riggeltje veur t vìnster: ditmoal mit de steert noar de keuken en t koppie noar t glas tou.

Trientje haar net twij kommen vol mit zoepenbrij schept en zette dij op toavel. “Och gunst, k heb de strooppot vergeten”, zee ze en stevelde noar de kelder tou. En net op dat ogenblik wupte de töddeldoeve n moal of wat mit zien steert op en dele. En warempel, dou luit hai toch wat valen, net in Trientje heur kommechie mit zoepenbrij. Plomp, ging t even. Mor der was niks van te zain.

En dou ston Jurrie in twijstried. Wat mos e nou! As e der wat van zeggen zol, den mog de töddeldoeve vervast nooit weer onder t eten rondvlaigen, doar was hai wel wizze van. En dat was n maal ding, veur de töddeldoeve. Mor om Trientje t spul zo opeten te loaten, dat was óók n maal ding, veur Trientje. Mor nait zo maal as t eerste, von Jurrie. En hai nam t besluut om zien koezen stief op mekoar te holden, wat t vertellen aanging vanzulf, nait wat t zoepenbrij eten betrof. En boetendat. Trientje was ja n fienpruiver. Dij haar t ja vot deur as der wat nait deugde. Mor zol ze dit óók pruiven? Doar leufde Jurrie niks van, dat wol e wel ais zain!

Veur de wizzeghaid snaarde hai slim over t eten. Zokse lekkere mous haar e nog nooit had, meroakel gewoon! Trientje von t ook. En de zoepenbrij was ook nog veul lekkerder as aans, hou beston t! Trientje von t ook. En dou kon Jurrie zok nog mor net bedappern, nog mor net! Aans haar e heur van t flottje van dij töddeldoeve verteld. En dat zai lang nait zo’n fienpruiver was as ze zulf mainde. Mor Jurrie het zok stil holden. Dij niks zegt het ook niks te verantwoorden, woar of nait!

Nou hoop ik ain ding nait! k Hoop nait dat Trientje dit verhoaltje onder ogen krigt. Want zóveul Jurries en Trientjes binnen der ja nait. En n Jurrie en n Trientje dij heur töddeldoeve onder t eten in t keuken lös vlaigen loaten, doar binnen der nog veul minder van, lichtkaans mor ain stel!

As Trientje t leest, en t deur het, Jurrie-jong, wat zel die den n glènderge wurm òfgoan! Wat zelstoe der den nog n noawaark van kriegen!