1983 Gloria in excelsis Deo

(n Kerstverhoal)

Nee, hoofdzuster Huusman is nait best te spreken, vanmiddag.

t Is heur veul te drok en te rommelachteg op d’òfdailen. Ieder joar is t zulfde, aal dij fiebelekwinten veur de Kerstdoagen. Den mouten hoast ale petiënten mit t personeel noar de grode zoal tou, om zok doar n ogenblik veur te beraaiden op t komend Kerstfeest. Zo willen ze t hebben. Mor of men der wel bie stilstaait dat t waark ter wél om gebeuren mout?

Zai wait ja nait woar zai t eerstes of t lestes griepen zei.

Der heurt hail wat tou veurdat de riegen rolstoulen en ledikanten in de liften beneden binnen. d’Aine zuster het heur dit te vroagen, d’aandere dat. En den gaait de telefoon ook nog n moal of wat.

“Ik kin nait heksen en blaauwvaarven tougelieks,” naart zuster Huusman as ol Maaijer heur vragt of zai hom even wat rechterop in t karrechie zetten wil. Nee, hoofdzuster Huusman is nait best te spreken, vanmiddag.

Zai is al joaren hoofdzuster in t verpleeghuus. t Is n goie flinkerd, doar nait van, mor as der wat biezunders te doun is, zoas vanmiddag, den is zai vot van slag.

Zai is t beste op dreef as zai mor gewoon aan heur doaglieks waark blieven kin. En den kin zai zok ter ook best mit redden. Nait dat zuster Huusman nou zo’n vlogge noatuur het of zo’n aantrekkelk kerakter, nee, dat nait.

Zai het t bie buien. As t heur nait loent den kin je heur beter nait veur de vouten lopen.

En tegenswoordeg, mit dat nijmoodse gedou van, aal dij vergoaderns en besprekens, bah, zai kin zok ter wel veur schudden.

En nou, vannommerdag, dat gesleep en gesjaauw mit dij karrechies en ledikanten, nee, van heur huft t nait. Dij versies-zingerij mit mekoar, doar beneden in t kerkzoaltje, zai het ter gain spier belang bie.

“Wat ducht joe, zuster Huusman, zei ik mor op de d’òfdailen blieven bie dij poar petiënten dij nait noar t zoal tou kinnen?” vragt zuster Gerda heur.

“Wolstoe den nait noar ondern tou, doe magst aaltied ja zo geern zingen mit de petiënten?” zegt zuster Huusman wat verwonderd.

“Dat is zo, mor zingen kin k hier op d’ofdailen ook ja wel. En boetendat, vrouw Tjabbes is ja boven bleven en nou d’aandern sikkom aalmoal vot binnen vuilt zai zok slim allain en verloaten, ducht mie. Loat mie mor bie heur blieven, zai vuilt zok bie mie nog t vertraauwdst.”

Vrouw Tjabbes het n moand of wat leden n beruierte had. Haalf verlamd is ze nou, zai kin ook nait meer proaten, gain woord meer en ook, nait meer sloeken.

Zai het n slangkie in de neuze, woar ze deur vouerd wordt. Mor al kin zai din gain woord zeggen, begriepen dut zai alles wel!

“Da’s goud”, zegt zuster Huusman, “blief doe den mor op d’òfdailen, Gerda.”

“k Bin bliede dastoe t aanbudst, blief doe mor bie vrouw Tjabbes.”

Zuster Gerda, joa, wel aans, zol om zowat dinken.

En t waark wil heur ook wel van d’handen. Zai nemt wel veul tied om mit de petiënten te proaten, wel ais wat té veul tied, vindt zuster Huusman. Och, aiglieks wait zai ook wel dat dat slim belangriek is, mor goud, t waark, verplegen, wassen en hemmeln en verbinden, dat gaait nou ainmoal veur.

Eerst t neudegste en den t allerneudegste, dinkt zai.

Zuster Huusman zit ter mor wat stoens bie, in t kerkzoaltje.

Der wordt zongen, van de heddertjes, dij snachts in t veld de wacht huilen en der wordt verteld van t Kind dat geboren wuir. En dat t mit wat douken om zok tou in n vouerbak van d’ezels sloapen mos.

En dat Kind, dat was Gods aigen Zeun, dij noar dizze wereld tou komen was om de mìnsen weer vree te geven.

Nou, dinkt zuster Huusman, doar is den nait veul van terechte komen.

Men huift mor even om zok tou te kieken, in ons aigen laand en ook wiederop in de wereld, om te waiten hou t ter biestaait.

Joa, vrouger, hail vrouger, haar zai t Kerstfeest ook geern mitvierd.

Hou laank was dat nou al weer nait leden? Dat was nog bie voader en moeke thuus.

Voader en moeke, zai kwam der ja nooit meer.

t Was aans aaltied wél goud gezelleg west, al wazzen ze den ook wat stief.

t Kerstboompie ston den op n toaveltje veur t vìnster, wat keersies der in, nait te veul vanzulf, t was slim brandgevoarlek. En den mit zien drijent in twijdonkern zingen, moeke achter t örgeltje.

En den vertelde voader t kerstverhoal, zoas t in de Biebel ston. Uut de kop!

Hai kon ja haile stokken der uut zó mor opzeggen.

Hou kon t zo mislopen wezen, tussen heur en heur ollu.

Goud, voader en moeke wazzen noatuurlek slim degelk en stief. Zai was zulf aaltied veul lözzer, veuraal dou zai jonk was. En dou zai verkeren kreeg mit n jong uut n roeg huusholden, dij van gain kerk waiten wol, dou wazzen voader en moeke doar slim op tegen west. Veuraal voader. Mor zai haar deurzet en was t huus uutgoan.

“Ast mit dij jong traauwst, komst mie der nait weer in,” haar voader heur noaroupen. “Wie goan ook nait traauwen,” haar zai weerom roupen, “wie goan soamenwonen, hail gewoon!” Joa, heur stieve kop haar zai nait van n vrumde!

Net of t in dij tied zo gewoon was, dat soamenwonen. Tegenswoordeg kikt ter gain mìns meer vrumd van op, grefermeerden doun t alderdeegs, mor n joar of vieftien leden, dou zai en Bé dat deden, dou was t nog hail aans.

Voader haar van kwoadeghaid niks meer zeggen kind, hai stikte der zowat in en moeke haar hom schraivend mit in huus trokken. “Och kind toch, kind toch …!” was t leste wat zai van heur heurd haar.

t Was n körde vreugde west, mit Bé en heur. Nog gain joar, dou was t al weer òflopen. Och, aiglieks haar zai t van t begun òf aan wel waiten, dat t niks worden zol. En as voader en moeke der mor nait zo’n spul om moakt haren, den zol zai zok lichtkaans nog wel n moal of wat bedocht hebben.

Mor voader haar n kop doar hai noar leefde en zai nait minder.

d’Eerste tied dou zai weer allain was, haar zai n poar moal op t punt stoan om weer noar heur ollu tou te goan. Veuraal dou moeke heur schreef dat zai zo’n wìnst van heur haar, voader ook, en dat dij de leste tied aal stiller wuir.

Mor zai haar eerst hebben wild dat voader heur dat zulf schreef, hai haar heur der ja nait weer in hebben wild. En zo haar zai toch nog t gat tegen duzzelboom aangooid. n Koatje mit de verjoardoagen van voader en moeke, dat kon der nog òf.

En doar was t bie blieven.

Zuster Huusman vuilt zulf wel dat t nait goud komt, zo. Mor zai is haard en streng worden, óók veur zokzulf. Veul zachthaid zit ter nait meer in heur en om waarmte te vinden, mout je eerst waarmte geven.

Lestdoags haar n kollegoa tegen heur zegd dat zai stoadegoan n zoere aan t worden was, n zoere en kolle vrijgezel. Zai was der goud vaals om west, was der ook wel n beetje van schrokken …

Gunst, t is ja al zowat òflopen, t leste kerstlaid goan z’al zingen.

Zai mout zain dat ze n beetje vlot t zoal uutkomt, den is zai t eerst es weer boven om doar de boudel te regelaaiern.

“Vrede op aarde”, zingen de petiënten en t personeel mit mekoar. “Vrede op aarde.” Mor t duurt zuster Huusman laank genog, zai zit al weer op knipnoagels …

Zai is t eerstes boven.

d’Aandern zellen der wel zo aankomen.

Wat is t hier stil op heur òfdailen.

Mor wat is dat? Der wordt zongen, n jonge en vrizze stem zingt “Gloria in excelsis Deo.” Zaacht en zuver klinkt en weerklinkt t over de gange. Zuster Gerda zingt as n laiwerik, t vluit en glanst over d’haile òfdailen hìn.

Zuster Huusman lustert aandachteg en stil. Dat dat kind zó zingen kin, dat mout wel liek uut heur haart komen. t Komt de hoofdzuster oareg aan.

En weer is zai even weerom in heur aigen kindertied, bie t örgeltje.

Mor der is meer!

Hail veurzichteg, nou en den, perbaaiert aine mit te zingen. Dat kin vrouw Tjabbes toch nait wezen? Aine dij nait meer proaten kin, doar zowat gain geluud meer in zit en dij toch perbaaiert mit te zingen!

“Gloria in excelsis Deo.”

Wat aiglieks nait meer kin, dat gebeurt hier toch. Zaachte lopt zuster Huusman noar de koamer van vrouw Tjabbes tou.

t Grode licht is uut en in twijdonkern zit zuster Gerda bie t bèrre van vrouw Tjabbes.

De keerze in t kerstststôkje op t nachtkassie is aanstoken en geft n daipe en waarme glans in vrouw Tjabbe’s ogen.

Vrouw Tjabbes, dij mit volle aandacht noar t gezicht van zuster Gerda kikt en hier en doar wat mit zingt. En ieder moal as zai t veurmekoar krigt nikt heur heufd wat mit.

“Gloria in excelsis Deo.”

Doodstil staait zuster Huusman te kieken en te lustern.

En den is t net of der wat in heur brekt. n Stroom van waarmte, van laifde en van gelok overspuilt heur gemoud.

Zowat het zai in gain joaren meer mitmoakt. En zai wait dat zai t zonet mis had het, dat ter gain “Vrede op aarde” wezen zol.

Nait overal, mor wel hier en doar.

En hier, bie t bèrre van vrouw Tjabbes, hier wizze wèl.

En ook bie voader en moeke in huus, zo was t vrouger en zo zol t doar nog wel wezen.

Zunder geluud te moaken gaait zuster Huusman noar de zusterpost op d’òfdailen.

Zai let de zusters mor stil geworden mit de petiënten. Dij zellen zok ter, ook zunder heur gekommandaaier, wel mit redden.

As t waark aan zied is komen de zusters heur nog even goidag zeggen.

En ze verboazen zok ter over hou vrundelk en zaachte de hoofdzuster uutkikt.

“Glad laif,” zeggen ze tegen mekoar.

Kerstdoagen is zuster Huusman veur t eerst weer bie heur ollu. Troanen vluien der wel, mor verwieten worden der nait moakt.

t Is weer net as in heur jonge joaren.

De lichies in de kerstboom glanzen as steerntjes.

“Vertel ie t Kerstverhoal weer, voader?”

“Goud kind,” zegt dij. Hai dut t weer uut de kop, net as vrouger.

“Wil wie ook nog mit mekoar zingen? En goan ie den achter t örgel, moeke?”

“Och kind, k heb in gain joaren meer speuld,” zegt moeke.

Mor zai schut ter toch achter.

Even loater wordt ter in t huus van zuster Huusman heur ollu zongen, mit bliedschop en in grode dankboarhaid: Gloria in excelsis Deo.