Vandoage, 2 november, is t dankdag veur de protestanten. Veur kattelieken is t allerzielen. t Moakt mie nait zoveul uut wat je tegen zo’n dag as vandoage zeggen: t is in aals geval n dag woar wie wat daiper over n bult dingen om ons tou noadinken.
Over hou gruizoam t laand wel west het of joen toene, mor ook over joen waark of joen vrije tied, t Is n dag om n beetje noar de daipte òf te steken. Wat is der toch reden om dankboar te wezen!
Ook as t ons tegenlopt, as t nait gaait zoas wie t geern willen, alderdeegs den is t goud om ais hail sekuur om ons tou te kieken.
Joen man of joen vraauw is der nog, en zo nait, den de kinder of klaainkinder. Of joen femilie wat wieder weg. Of de buren of lu van d’kerke of n vakverainen. Of de pladdelaandsvraauwen. Ik nuim mor wat op. Der is aaltied wel aine dij wat dichterbie is. En as t nait zo is, as men hailemoal allain is, den is de zunne der nog en bie veurjoarsdag n lije regen. En as z’aalmoal al uut tied binnen, den binnen ze toch nog nait echt vot: nee, ze blieven der toch bie en ze heuren der nog bie.
Doarom is der n dankdag en n allerzielen. n Dag om dankboar te wezen veur wat ter is en wat ter west het. En as ik dit zo opschrief, den dink ik hoast as vanzulf aan mien grootmoe. Wat moggen wie as kinder doar aaltied geern even hìn goan.
t Is al zo’n fiefteg joar leden, mor ik heur en zai t aalmoal nog hail dudelk veur mie. Ons grootmoe, doar zat n milde glans om tou. Net of der wat zuvers in heur zat, joa zoveul zuverhaid en laifs, dat t as n wolke om heur tou hong, net n beetje van t haailegdom. Nee, da’s nait t goie woord. Bie wat haailegs, doar blift men wel n beetje uut de buurt; ik in aals geval wel, doar heb ik nait zoveul mit in de pedde.
Nee, t was meer wat waarms en wat innegs, dij om heur tou hong, dat wie, as kinder, vonden t aaltied mooi om zetje bie grootmoe te wezen.
Grootmoe zong voak as zai aan t waark was. n Psaalm of n bekind laid. Ik heur t nog. Mit n fien stemmechie zong of nuunde zai den. Doar zat niks kwezelachtegs aan, nee, ons grootmoe mainde wat zai zong, dat konden wie mor zo vernemen.
“Vertraauw op aal joen wegen ie bliedschop en verdrait…”
En den huil grootmoe even op, omreden zai mos eerst törf in stookkaggel doun: t kovviewoater mos ja aan de kook. Den rabbelden de kaggelringen even duchteg. Vuur wer mit n poke opreukeld.
En den ging t wieder:
“… bie zörgen en bie zegen
joe tou aan Hom dij wait…”
Weer even ho. “Hest vrij van school, mien jong?”
“Joa grootmoe, t is ja zotterdag.”
“Och gunst joa, t is al zotterdag. Dat was k vergeten. “Wat gaait de tied toch rad.”
Even stil.
“… hou wind en wolken drieven.
Hai laaidt ze op heur boan…”
En den mos t swilk schoonveegd worden mit schuddeldouk, omreden ik aans mit maauwe van mien truie deur wat op toavel graimd was, hìnstrieken zol. “Dou dien aarms mor even omhoog, mien jong.” Den ging t wieder.
“… Hai zei joe t pad ook wiezen
doar t goud is om te goan.”
Ons grootmoe was dankboar veur alles wat zai om zok tou haar. k Leuf nait dat opa en grootmoe t vrouger braid had hebben. Mor dat was ook van gain belang veur grootmoe. Dat wait ik nou wel en dat vuilde ik as kind ook al hail sekuur aan.
Ik mog geern n zetje bie grootmoe op stoule mit dij raiten madde achter toavel zitten, aarms op t swilk. Den vertelde ik heur dikke stokken uut mien jongesleven. Grootmoe nikte òf en tou en assmis laagde zai n beetje. Ik mog ook geern bie opoe op plee goan. Dij plee, dat was nog zo’n olderwetse holten plee. In n bakkie der boven op laggen scheurkelenderbladjes, n haile stoapel. Dij gebruukte grootmoe as pleepapier, t Formoat was wel wat aan de klaaine kaande, von ik. Mor allee, ik redde mie der mit.
Aan d’achterzied van dij scheurkelenderbladjes, doar ston voak n vervolgverhoal op. Dij mos ik den eerst hailemoal uutlezen. En voak ook nog n twijde verhoal. Ik zat doar den wel n haalf uur op plee te lezen, hail rusteg en bedoard. En den heurde ik grootmoe nunen en zingen, in d’keuken, wat wiederop.
Dankboarhaid, dij was doar aaltied en overaal. In grootmoe, om grootmoe tou, in d’keuken, in t kaarnhuus en op plee.
t Was net of t bie grootmoe aaltied dankdag was.
Ik hoop dat ie aalmoal zo’n grootmoe of zo’n moeke hebben of had hebben.
Of aans mor n ol taande. Of n buurvraauw.
Wat dut t òf.
En as t nait zo is, den mout ie t mor mit mien grootmoe doun, den mag ie heur wel even van mie lainen. Vandoage, op dankdag veur de protestanten en allerzielen veur de roomsen.
