1983 Tonko

In gain joaren haar k ze zain, mor van de week luip ik zo mor op kop tegen ze aan, in n supermaark. Tonko en Gré main ik. Z’haren mie eerst nait in de goaten, dat zodounde haar ik ale tied om dij baaident ais rusteg te bekoekeloeren.

t Was warempel net n kemediespul.

Tonko, n grode, dikke, vaarkandege kerel schoof t karrechie veur zok aan. t Ston hom dunkt mie mor zuneg aan dat Gré zoveul inkopen dee.

Des te voller t karrechie wuir, des te swaarter Tonko uutkeek.

Mor Gré trok zok ter niks van aan, gain spier. Zai was mor n wat klaain vraauwspersoon, n keudeldoemke.

Geert Teis zol zeggen: drij graauwe törven op mekoar, mit n baggeltje der bie. Mor t was wel n goud vinneg minskie.

Mit heur vinger wees ze t aalmoal aan wat z’hebben mos.

“Doar aine van, doar twije van. Nee, dij nait man, och slaif dast biste, dij der noast staait noatuurlek!”

Tonko bromde wat in zokzulf greep n poar pakken kovvie van t bovenste rek òf en smeet ze bie de veurroad in t karrechie.

De libbe hong hom al op t daarde knoopsgat en hai keek uut zien ogen of men hom voele aaier mit dreuge kouke vouerd haar.

“Waist toch wel dat ik dat aandere maark kovvie nait lus,” ruip Gré nogal haard. Veuls te haard noar Tonko zien mainen: “Bölk toch nait zo mìns, t volk loert ja al noar ons.”

“Niks mit te moaken,” zee Gré en weer wees t vingertje wat aan.

“Hier, moust ais kieken: Buisman’s G.S., dat dee mien moeke vrouger aaltied in de kovviepot. Woarom dust doe dat aiglieks nait. Dat gaf aaltied n apaart smoakie aan de kovvie, zee mien moeke.”

“Och man, dat is net zo olderwets as wat, dat huift tegenswoordeg nait meer mit zo’n elektrisch kovviezetapperoat as wie hebben,” zee Gré.

“Wat het dat ter nou mit te moaken,” mainde Tonko. “Kovvie zetten is kovvie zetten, of t nou elektrisch gaait of dat men t woater der zó op gut. Mor ik zeg die dat mien moeke lekkere kovvie haar, mit Buisman’s G.S. der in.”

“Bemui die toch nait mit mien zoaken man. Wat veur verstand zolst doe nou van kovvie zetten hebben. En as die t nait aanstaait, den moust mor zörgen dast aans woaraarns kovvie krigst,” ruip Gré, zo nareg as wat en wees mit t vingertje n pak vermesellie aan.

“Nog even en ik naai der uut, ast dat mor waist!” draaigde Tonko.

Mor hai dee t nait, van zien levent nait. Wat zol hai ook zunder zien Gré begunnen mouten, n Beetje tegensputtern, dat was alles wat Tonko nog dus. “Der binnen drij soorten vraauwlu,” begon e nog even weer.

“Wait ik al laank,” ruip Gré vot, “loopvraauwlu, koopvraauwlu en huusvraauwlu, dat hest mie al zo voak verteld, hol mie doar mor over op!” en heur vingertje wees n vlèzze mit zoerheerns aan.

Tonko gaf t mor over: geduld is ja liedens troost.

Ik ston mie te wurgen van t laggen. Hou was t meugelk dat dij Tonko zo’n slokkerd worden was, hou was t meugelk!

En inains wos ik t weer: t verhoal van dou Tonko nog n kwoajong was, van zo’n joar of zestien. n Dikke kwoajong was e dou, n dikke ballast!

Hail wat aans as dij doedelkop van tegenswoordeg. Tonko was overal vroug bie. Ook bie de wichter. Hai was nog mor net zestien of hai zat zoaterdags- en zundagsoavends al achter de wichter aan.

En den noatuurlek loat in huus komen, veul te loat vonden zién voader en moeke. Z’haren hom al n moal of wat goud de gelaaide aanzegd, mor t holp niks. Op n zundagoavend was t weer zo wied. Twaalf uur, gain Tonko. Ain uur, nog gain Tonko. Zien voader en moeke goud ongerust en ook wat vranterg vanzulf. Ik dou deure op grundel,” bromde zien voader, “hai mout mor zain dat e zok redt.”

En hai dee t ook!

Tegen n uur of twije kwam Tonko bie huus dan. Mor hai kon der nait in.

Hai rammelde wat mit de klinke en gaf n dons tegen de deure aan.

“k Heb die woarschaauwd,” ruip zien voader, “der is gain hoar op mien kop dij der aan dinkt om die deure open te doun.”

t Was even stil. Dou ruip Tonko, zo haard as e kon: “Den verzoep ik mie votdoadelk,” en hai luip op t daip òf, vot tegen t huus.

In de loop greep e nog even n poar bakstainen mit. Dij plompte hai der tougelieks in, mit n grode boge. Men kon t wied en zied heuren, midden in de stille nacht. Voader en moeke heurden t ook noatuurlek en t duurde mor even of zai stonden in heur nachtgoud bie t daip om Tonko te roupen.

Moeke snokte t uut. “O wai, o wai, óns schuld, ons aigen schuld!”

Mor voader draaide zok inains om en zee:  “As k dij rötjong van mie n beetje deur heb, n klaain beetje mor, den ligt hai nou al op t nust, wat ik die zeg en hai störmde op huus òf.

En net zo as t was.

Tonko lag al op ain oor, dee net of e sluip. Mor voader wos doar wel road op. Hai ruip: “Ast die den nait verzoepen duurfst, nat worden dat zelst in aals geval wel!” en gooide n emmer ieskold woater over Tonko hìn.

En was dat nou dezulfde Tonko van t supermaark van van de week?          

Ik kon mie t hoast nait begriepen.

Bedoard-aan doun is goud, en joe de kop nait roeg moaken loaten, dat is óók goud, mor temd wezen, da’s wat aans, da’s ja hail wat aans!