1984 Knoalster lorelei

Der komen tegenswoordeg gelokkeg aal meer lu dij t belang en de weerde van streektoalen inzain.

Dat is nait allain bie ons in Nederlaand zo, dat is ook zo in hail Europa.

Overaal komen de streektoalen weer opzetten, in Duutslaand, Frankriek en Engelaand, overaal is t zulfde. Hou zol zokswat inains komen?

In dink hierom: wereld is in n joar of wat tied zó groot en ingewikkeld worden, dat wie verdrinken zowat in d’informoatsie, wie kinnen t nait meer biebainen. Ieder oavend komt d’haile wereld bie ons in huus deur dij televisie en wie vuilen aankomen, omreden wie mor n hail klaain onderdailtje van de wereld binnen, dat wie der in ondergoan zellen.

Mor op d’aine of aandere menaaier wil wie toch ons zulf blieven, wie willen n beetje van ons aigen leven en wezen veur ons zulf holden. En wat veur onderschaaid hebben wie mit lu in aander kontraainen? Persies, ons streektoal, doar wie doaglieks mitnkander in omgoan. En zo blift ons Grunneger toal toch op n bainen! Loat wie der mit mekoar op verdocht wezen dat t zo blift! En is ons Grunneger toal nait mans genog? Wie kinnen der in beden en in vluiken (wat nait mag), wie kinnen der in preken en in sputtern, wie kinnen der hail dicht bie nkander in komen en wie kinnen der ook hail stil in wezen.

As k joe n road geven mag: leer goud Nederlaands proaten en schrieven, goud Grunnegers en nog n stôk of wat toalen der bie. Mor vergeet joen Grunnegers nait. Nooit nait!

Wait ie wel der óók zo over docht het? t Is de moaker van de Knoalster Lorelei, doar wie t dit moal over hebben zellen: Geert Teis Pzn. Aankoom joar meert zei t fatteg joar leden wezen dat Geert Teis rust is.

Geert Teis Pzn, zo nuimde hai zok. t Is n anagram van zien aigliekse noam: G.W. Spitzen.

Hai het veul in t Grunnegers schreven: riemsels, verskes, gedichten, verhoalen en nait te vergeten toneelstôkken.

Geert Teis is op t Knoal geboren.

Hai het schoulmeester in Holland west en het doar ons “Grunneger Laid” schreven.

Geert Teis leefde van 1864 tot 1945.

Der is noatuurlek veul meer over hom te vertellen, mor doar heb ik nou gain ruumte veur vanzulf. Allain nog dit: Geert Teis was aine van d’eersten dij in ons aigen grunneger toal schreef en hai dee dat ’t laifst mit n beetje gekhaid ter in. Dat was om de gewone man bie zien streektoal te bepoalen. En den mout t nait aal te hoog en te ingewikkeld wezen.

Aander lu hebben loater wel ais zegd: Geert Teis was te plat en te gewoon, der zatten nait genog “literaire aspiroatsies” in hom.

Flaauwekul, vanzulf. Hai verston ons volk en ons volk het hom verstoan!

Doarom van hom in dizze rubriek n poar verzen.

t Eerste is n riemseltje, t twijde n gedicht en t daarde is n laidje.

Verzichteg aan mit laifde.

n Jong ging noar zien noaber tou,

dij haar zo’n nuver wicht

mit mooi daipblaauwe ogen

as melk en bloud t gezicht.

De jong was bie de noaber nou

en zag dat nuvre wicht …

dee – woeps! – heur d’haand veur

d’ogen

en n doetje op t gezicht.

De jong ging van de noaber vot

en vot van t nuvre wicht …

haar nou ook din blaauw oge

en blouderg ook t gezicht!

Verdraiterg laidje

Ver weg is al t veurjoar

en geel wordt het gras.

Gries is nou aal t gruin al

dat zo vris ainmoal was.

De zummer het t leden

gain ieme dij bromt.

Het koren is sneden

de winter, dij komt.

Zo gaait t ook ons mìnsen

veurdat aine t wait,

veurbie is zien zunne

eer t zummer nog hait.

en haarfst is t al domt,

mien koren is sneden

mien winter, dij komt.

Knoalster Lorelei

Ik wait nait wat zei t toch beduden

dat ik zo miesdereg bin;

n vertelster uut olle tieden

dat gaait mie mor nait uut de zin.

t Is kold over t daip en t wordt duuster

t is ales in rust, groot en klaain,

de leunen van de badde is dudelk

in t heldere woater te zain.

Het oaregste schipperswichie

van zo’n achttien of negentien joar

dat staait in heur onderliefie

zai kamt heur stroblonde hoar;

zai kamt het in laange strengen en zingt zaacht n deuntje derbie,

zai zingt van de laifd’ en van schaaiden …

de snikke vuier net heur veurbie.

De snikjong achter aan t rouer

dij ropt: “Goienoavend soam!”

Hai zugt gain lien’ en gain badde,

hai kikt mor noar t wicht op de proam.

Ze zeggen: hai’s mit zien hazzens

liek tegen de badde aan goan.

En dat haar mit heur zingen

dat schipperswichie doan.

Ik teef in ‘t verleden