1984 t Leste verhoal

As n rieke t ontkopen en n aarme t ontlopen kon, den sturf der gain mìns!

Da’s al n hail old gezegde, woar k van de week inains aan dinken mos, dou ik t verhoal van n Perzisch edelman aan t lezen was.

Vrouger keek men hail aans tegen dood en doodgoan aan as tegenswoordeg.

Wie waiten wel dat de dood vanbinnen in ons zit, as n zaikte of as n òftoakeln, dij ons liggoam òfbrekt en vernailt. Den kin ons liggoam t nait meer aan de gang holden en den goa je dood, den is t leven der uut, den bin je der nait meer.

Mor veur de lu van vrouger was de dood meer n persoon, dij mit joe vechten dee, en woar je t aaltied van verspeulden. Inains ston e der, dij dood!

Mit n gloepstreek haar e joe zomor te pakken en den was der gain moudersmìnsk meer dij joe nog helpen kon.

En zó ging ’t ook in t verhoal van Iben-al-Razhid, n Perzisch edelman.

En dat verhoal dat ging zó …

“Wa’k vandoage wel beleefd heb! Zokswat is mie nog nooit overkomen!

Man, man, k bin der nog glad van uut stuur, k bin der nog roar van in d’hoed.

Vanmörgen, douk opston, was t t mooiste weer van de wereld. Der dreef wat lichte damp over t veld en aan ale hegen en stroeken glènsterden daauwdruppen. t Zol vervast n waarme dag worden. Doarom zee ik tegen Rehza, mien knecht, dat hai zol vandoage mor in toene aan t waark goan, t was echt weer om te waiden. Wat e der nou mit worrel en tak uuttrekken kon, dat kwam nooit weer aan de loop, ale roet en ombaalgen zol in de zunnehette vot dood goan. Rehza mag aaltied geern toentjen, t is n echte toentjekerel en hai ging der den ook net zo monter op òf as wat. k Heb aaltied n boel oareghaid aan hom.

Ik ging nog even in huus aan t waark, zat n ketaaiertje in mien papieren te snuustern, dou Rehza der inains as n wilde aanstoeven kwam. Hai was hailemoal gek in d’hakken.

“Meester, meester, dou t mien joen peerd, dou t mie rad joen peerd!” ruip e aal mor deur.

Ik vruig hom wat ter den wel was, woarom hai zo uut stuur was. Mor hai kon der gain woord meer uutkriegen, luip aal mor deur t koamer hinneweer en loerde aal ogenblik deur t vinster noar boeten of der ook aine aankwam.

Ogen stonden hom stok verwilderd.

“Laint mie joen peerd, meester, asjeblieft, dou t mie joen peerd toch mit,” ruip e weer.

En dou kwam t verhoal der toch nog uut.

Rehza was drok aan t waiden west dou, inains, doar haar de Dood stoan, achter de dennebossies. Rehza was eerst stief van schrik west, mor hai haar toch nog kans zain om aan d’aander zied van toene te komen. Mor ook doar was de Dood op hom òfkomen, nait wild of drok, mor hail bedoard.

“Net of e t nog nait mit zokzulm aineg was of e mie griepen zol of nait!” zee Rehza.

En dou was Rehza der uutnaaid! Zo haard as e lopen kon, kop over haals, was e t huus instoven. Hai wol vot vot! De Dood haar t vervast op hom veurzain.

“Dou t mie joen peerd, meester, dou t mie joen peerd. Den bin k nog net veur donkern in Stad, in Ispahan, dat kin k nog net redden. As de dood hier is, den is e doar nait. En in zo’n grode stad as Ispahan kin hai mie nait makkelk vinden!”

Ik heb Rehza mien peerd mitdoan: men mout ja goud veur zien volk wezen.

Rehza op t peerd stoof as n wilde vot, aal kletternd noar Ispahan tou, wied vot.”

Vanmiddag was mie t in huus veul te waarm, t was op t haitst van de dag.

Doarom was k n zetje koiern goan in t bos, dij achter mien toene ligt.

In n bos is t summers ja aaltied veul aangenoamer as in t veld.

En nou mag ie roaden wel k doar tegenkwam!

Ik keek ter wel slim verboasd van op: Dood zulf luip doar ook te koiern.

Hai zee gain woord en hai keek mie ook nait aan. t Was net of e daip in gedachten was.

Mor ik was toch wel slim nijsgiereg worden woarom hai Rehza vanmörgen zo aan t schrikken moakt haar. k Besloot om hom der noar te vroagen: nee heb je en joa kin je kriegen, is t nait zo?

Ik zee de Dood goidag, tikte even mit mien vingers tegen mien houd aan en vruig hom woarom hai mien knecht Rehza vanmörgen zo van streek moakt haar. De Dood keek mie vrundelk aan, laagde n beetje in zokzulf en zee: “k Wol hom hailndaal nait verschrikt moaken, meneer, hailn­daal nait. Ik was allain mor stomverwonderd dat joen knecht Rehza hier vanmörgen nog drok aan t waark was. Doar begreep ik glad niks van.

Want vanoavend mout ik hom ophoalen, mor nait hier. In Ispahan. En hou dat meugelk is, ik kin der in de verste verte nait bie!”

Dou begreep ik t.

De rieke kin zien dood nait ontkopen, dij aarm is kin hom nait ontlopen.

As t joen tied is, is joen ìndje der heer!”

Dit was den t verhoal van Iben-al-Razhid, n Perzisch edelman, n Verhoal mit verdaipens!

t Lopt tegen old en nij, de tied van dat t òlle joar op zien leste bainen lopt, net as Rehza, en dat t nije joar in de bainen komt.

t Is óók n tied om ais goud noa te dinken, ook over joezulf. Dat dou ik ook!

Sikkom drij joar laank heb ik, week in, week uut, n verhoaltje veur joe schreven, d’aine moal wat gekhaid, n aander moal meer eerlieks.

t Was dankboar waark, dat wel, mor t vol assmis lang nait mit. En omreden aine nait te veul heu op de vörke nemen mout zel k aankoom joar lichtkans nait meer ieder week schrieven, mor t nou en den ais n moal of wat overgeven. Ie mouten mie dat mor nait kwoalek nemen.

Aal dij lu dij mie over mien verhoaltjes aanschoten hebben, dij mie der over beld of schreven hebben, zulfs uut Austroalië en Canada tou, wil k van haarten bedanken.

t Het mie deugd doan!

En veur ik t vergeet: veul zegen in t nijjoar!