1982 De doorndraaiers

De zunne was net onder en t dörp muik aanstalten om sloapen te goan. n Poar kikkers kwakten in n sloot welterusten tegen mekoar, de bloumen haren net de leste bloadjes dicht vollen en luiten heur koppies al hangen. De vogels stakken de snoavels in de veren op de rôgge en wazzen zo vertrokken.

In de verte jankte n hond n moal of wat, mor dat kwam dinkelk omdat hai dreumde, want der gebeurde naarns wat biezunders.

Langzoamaan wuir t stil in t duustern.

Hoog aan de locht stonden de steerntjes der al weer en de moane keek t aalmoal in goudelkhaid aan. De widde damp trok in lange, dunne slierten over t gruinlaand en dwaars deur de bomen en stroeken hìn, gehaaimzinneg en spoukachteg.

Bie n boerderij, dij wat achteròf ston, kroop e in d’hoageldoorn hege, woar n doorndraaier in te bruiden zat. (n doorndraaier is in t Hollands: grauwe klauwier). t Daaier vuilde zok ainzoam en verloaten. Hier zat ze nou, midden in t veld, in t boare van de nacht, hailemoal allain.

Wel wait woar heur kerel wel weer uuthong.

“Blifst toch wel mooi op dien aaiertjes zitten, hè?” haar e nog vroagd, veurdat hai votvlogen was.

En zai, odde dij ze was, haar nikkopt. En nou zat ze zok te verbieten in dizze slovve boudel.

Wat duurde de nacht laank …

Sanderdoagsmörgens, al veur dag en daauw, kwam t mannechie der aanvlaigen, mit n moes in de snoavel. Hai prikte t daaiertje aan n heegstiekel vast, vlak bie t nust, zodat t wiefie der makkelk bie kon.

“Zo, doar was k weer,” zee e zo monter as wat, “hest nog n beetje sloapen vannacht?”

Mor t wiefie was zo nareg as n swien.

“Woar hest de haile nacht wel zeten?” ruip ze. “Mie hier mor allent zitten loaten en doe aan de riddel! Astoe n beetje kerel wast, den bleefst hier bie mie snachts.

Mor nee, meneer mout zo neudeg vot, meneer het gain zit in t gat!”

“Hol die toch stil, wat scheelt die wel. Hest nait zain dat ik die net nog n moes brocht heb?” ruip t mannechie.

“Wat zol mie dat, ain zo’n moes. Aander doorndraaiersmanlu hebben aan zowat ale heegstiekels wel wat opprikt, moezen en roepen en vlinders. Mor doe? As ik om mie tou kiek den zai k mor ain schieterg moesie. Zolst die wat schoamen!”

t Mannechie vloog eerst mor weer vot.

Zó was der ja gain oareghaid aan.

Man, man wat kon t wicht toch tekeer goan.

t Leek hoast net as bie de mìnsen, dij konden ook zo op mekoar foetern en bandiezen.

Dij sluigen mekoar der voak ook nog bie.

Haar e lest nait zain hou n man n vraauw mekoar òftroevelden dat t nait mooi meer was? En woarom deden ze dat?

Dij baaide mìnsen haren t goud, elke dag zat eten en drinken, n mooi huus doar z’in woonden. En den toch mekoar haauwgen?

Zo wied zol t bie heur baaident nait komen.

Och, hai begreep t wel zo’n beetje. Vat tien doage aalwegdeur op t nust zitten, dat vol ook nait mit noatuurlek.

As de aaichies eerst mor uutkwamen en de jongen der wazzen, den zol t wel gaauw weer overbetern.

Doar haar hai van t winter nog n bouk over lezen, dou zai in t waarme zuden wazzen. Hou haitte dat bouk ook weer? t Was van n Duutse schriever. Joa, nou wos e t weer.

Nietzsche haitte dij man. Dij schreef dat t mouderschop de vraauwlu aaltied vot weer op regel brocht. Den haren ze t veul te drok om roezie te moaken en zokswat meer.

Nou, hai zol t mor rusteg òfwachten, t was n klountje dat vanzulf òfluip.

n Dag of wat loater, dou de aaiertjes uutkomen wazzen, dou kreeg e t drok. De vraauw mog nog nait van t nust òf en hai mos mor zörgen dat ter genog te vreten was. Van smörgens vroug tot soavends loat vloog hai aal mor hinneweer mit roepen en moezen en vlinders en tieken en mit wait ik wat nait aal meer. Hai prikte ze aalmoal aan de stiekels van de hoageldoorn vast, stoef bie t nust, zodat de vraauw ze makkelk berekken kon.

Dou zai wat loater ook mithelpen kon wuir t even makkelker. Mor de jongen, t leek wel of ze nait zat konden.

Benoam aine, dij vrat aaltied as n wolf, zo verhongerd was dij.

n Beetje vrumd kind was t wel.

t Was ook wat groter as d’aandern en t gruide ook veul hoarder. Der was glad gain zat geven aan.

t Nust begon sikkom ook al te klaain te worden. Mor de baaide doorndraaiers zetten deur. Aigenoardeg dat ter noa n week mor ain jong meer over was.

Woar dij aandern zo gaauw bleven wazzen?

d’Ollu haren gain tied om doar bie stil te stoan, zo drok haren ze t mit t vouern van dij aine.

Zulf wuiren ze zo moager as latten, mor t jonk gruide as kool.

t Was noa n week of wat al veul groter as zien voader en moeke, wel twijmoal zo groot.

En dou was t zo wied dat t jonk zok wel allent redden kon.

t Was op n oavend dat e votvloog.

De baaide doorndraaiers zaten dicht tegen mekoar aan, hoamel en kleumsk en mui.

De zunne was net onder en t dörp muik aanstalten om sloapen te goan. n Poar kikkers kwakten in n sloot wel­trusten tegen mekoar en in de verte jankte n hond n moal of wat.

Mor langzoamaan wuir t stil in t duustern.

Hoog aan de locht stonden de steerntjes der al weer en de moane keek goudelk omdele.

De widde damp trok in lange, dunne slierten over t gruinland en dwaars deur bomen en stroeken hìn. Bie de boerderij, dij wat achteròf ston, zaten de baaide doorndraaiers as n poar òl mìnsen biemekoar. As n poar òl aarbaidersmìnsen, dij de jong leren loaten wollen en zok ter zulf sikkom bie verknooid haren. “ Wat hebben wie n pokkeln doan,” zee zai, “k bin dóódop en schoon òf.”

“Mor wie hebben t veur mekoar kregen,” zee hai, “en wat n vörrelk en flink kind is t worden!”

Vlak veurdat hai weg dodderde bedocht hai nog dat Nietzsche mor de haalve woarhaaid zegd haar, dat t veur voaders gelieke goud net zo was as veur moekes, niks minder.

Wied vot in t veld, achter de gehaaimzinnege en spoukachtege slierten widde damp, ruip n jonge koekoek, dij t leven in de muide vloog; zien aigen leven.