1982 – t Veenpluusvogeltje

Zo’n drijhonderd joar leden was t hier aalmoal nog veen. In Wildervank stonden ook nog mor n stok of wat huzen. Mor d’ol kerke dij was der al wel, al haar e dou nog nait zo’n mooi rond toorntje. Midden in t veld woonden sikkom nog gain mìnsen.

Allend hier en doar ston der n hail klaain en plat huussie, nee, nait van stainen, mor van haaideplaggen.

Zo’n plaggehudde ston maisttieds op n lappie zaanderege, dreuge grond. Mit t veen zulf, dóar mos je mit uutkieken. t Was aiglieks gain grond en t was ook gain woater. En as men der overhìn luip, den kon t mor zo gebeuren, dat men der in wegsakte: den lag der n dunne loage veen as n vlije op t moeras. Overal gruiden veenmozzen en wollegras, en haaide in allerhande kleuren en goagel en nog veul meer soorten van stroeken. t Veen zat vol gehaaimen. Hier n gruppel mit woater, dat aal kabbelnd en snitternd inains onder t veen verswinden kon, doar n gelege bulde zaand woar knienen in woonden, ribbels en koelen mit swaart woater, woar de blaauwboard boven ston, dreumend en trillend.

Zo wied men mor kieken kon, overal was der t veen. En soavends, as de zunne net onder was, kon men t hoelen heuren van de wolven, zó raauw en haaisterg, dat n mìns der hoast kold van wer.

Doar lag n groot meer mit swaart woater, metersdaip. t Hoetmansmeer, woar aaibers en raaigers aan t vizzen wazzen.

Doar woonde n wichie mit heur ollu. Fennechie haitte ze. En doar was ook dat wonderlieke veenpluusvogeltje. Men zee dat ter mor aine van was.

Op n nommerdag, midden in de zummer, was Fennechie t veen inlopen om wilde ittjebaaien te zuiken. Dat mog zai aiglieks nait van heur ollen, zo wied allenneg t veen inlopen. Dat was ja veul te gevaarlek. Mor Fennechie was al n joar of zestien, zai von zokzulf al groot genogt: zai docht dat n klaain ìndje gain kwoad kon. En boetendes, t zat ter ja vol mit ittjebaaien.

Fennechie plokte en plokte aal mor deur. Heur mandje van gevlochten raait was hoast al hailemoal vol. Doar zollen voader en moeke straks van opkieken. Dou, plotsklaps sakte zai deur de dunne loage veen hìn en veurdat zai der op verdocht was, zat zai al tot aan de knijen tou in t moeras. Aal daiper sakte ze vot. Hou zai ook sparrelde en om zok tou sluig, zai ging der aal daiper en daiper in. Aan t veen was gain holvast te kriegen, dat brokkelde votdoadelk òf. Doodsbenaauwd was Fennechie. Zai schraifde t uut. Mor t bleef doodstil, doar in t veen. Allain n poar iemen bromden wat en snuiden aan de dophaaide, vlakbie. Mor dou gebeurde het! Inains was der dat veenpluusvogeltje. t Was nait groter as n muske, mor mit spierwidde veren; t har n kuufke op t koppie, ook net zo wit as t veenpluus. t Bleef vlak boven Fennechie fladdern.

En doar begon t te zingen, zo mooi, zo wonderliek mooi en zo haard, dat men t nog wel in Pekel heuren kon. In de verte wazzen wat veenaarbaiders drok aan t waark. Dou zai t veenpluusvogeltje zingen en floiten heurden, keken ze verwonderd op. Zowat hadden ze ja nog nooit heurd. Zai stokken de schobbe in de grond en keken woar t zingen vandoan kwam. Mor dou t veenpluusvogeltje in de goaten kreeg dat t volk noar hom ston te lustern vloog e der op òf. Zo’n mooi vogeltje hadden d’aarbaiders verdold ja nog nooit zain. Zo aine mos men aiglieks in n kaauwe hebben: mooi veur de kinder. De manlu der achteraan.

Mor t vogeltje vloog ieder bod weer n klaain ìndje vot en begon den weer te zingen. t Duurde mor even of de mainste veenaarbaiders gaven t over: zai hadden wel wat aans te doun. Mor ain jongkerel luit zok mit tokken, net zo wied tot t veenpluusvogeltje weer boven Fennechie fladderde.

Dou zag de jongkerel Fennechie. Hai schrok. Mien laive tied, hai was nog mor net op tied. Fennechie was al tot aan de haals tou in de modder votsakt. Allent heur heufd en heur scholders wazzen nog te zain. De jongkerel muik t hoorntaauw, dat e om zien middel druig om zien boksem op te holden, lös en trok t onder Fennechies baaide aarms deur. Dou begon hai, centimeter veur centimeter, t wicht der uut te trekken.

t Was n hail kerwaai. Mor dou t veurmekoar was en Fennechie en Knelus, zo haitte de jongkerel, in t waarme veen laggen uut te poesten, dou het t veenpluusvogeltje nog wel n ketaaier veur dij baaident zongen. n Laid van bliedschop en van dankboarhaid.

En dou is t votvlogen. En der is gain mìns dij t veenpluusvogeltje ooit weer zain het.

Fennechie en Knelus, zai konden t loater goud vinden, mit zien baaident. En dou zai n joar of wat loater traauwen konden en heur aigen nije plaggenhudde hadden en dou zai snachts, stief tegen mekoar aandoekt, sluipen, dou is t veenpluusvogeltje der nog ainmoal west. En t het zongen. Wel n uur laank.

Zo mooi, zo wonderboar mooi …. Mor Knelus en Fennechie, dij hebben der niks van heurd. Dij sluipen. En toch was t laidje van t veenpluusvogeltje t brulofslaidje veur Fennechie en Knelus. 

Hou t verssie was?

t Is mooi weer en t blift mooi weer, zunlicht kleurt de haaide.

Kom, wie goan n bruloft holden veur bruud en bruudman baaide.

Fennechie staait in de deur 

mit n roodbont schoetje veur,

Knelus dij slagt op de trom:

Fennechie, mien laiverd, kom!