1983 De man dij zok onzichtboar moaken kon

Op Muzzelknoal, vlak bie Twijde Mond, doar woonde ais n jongkerel dij meroakel goud leren kon.

t Vloog hom aalmoal mor zó aan, t was alderbenaauwdst. En t duurde den ook nait zo laank of hai was aine van de grootste geleerden aan t Akkedemie in Stad. n Echte man van de waitenschop! Hai was nog gain datteg joar of hai was al perfester.

En dou, t is nou n joar of wat leden, dou dee hai n hail biezundere uutvinden.

Op n oavend was e nog drok aan de loop, in zien labertorium, mit gloazen retorten en pipetten en mit elektrieken kompjoeters en aal zoks ingewikkelde dingen meer.

En dou drupte der inains n smeerseltje uut n buize in n potje, dij der onder ston.

Ons jongkerel, loat wie hom mor Maarten nuimen, ston der noar te kieken en de mond vol hom hoast open van verboazen!

Want wat zag e?

Dou t smeerseltje in dat potje drupte, drup veur drup, dou was t haile potje inains nait meer te zain, ofschoon Maarten nog dudelk t druppen heuren kon. En hai kon t potje ook nog mor zo in d’ haand pakken.

“Vrumd,” docht Maarten, “t is net of t potje onzichtboar worden is.”

Dou nam hai n kwassie, stipte dij in t smeerseltje en streek ter even mit over de raande van zien koppie mit kovvie.

En warempel, ook t koppie was inains nait meer te zain, ook de kovvie nait. Mor t smuik ter gelieke lekker om, dou Maarten t opdronk.

Dou bedocht onze jonge, mor slim geleerde vrund dat dat spul wellicht ook op aandere dingen smeerd worden kon. Op zokzulf bieveurbeeld! Hou zol dat goan? Mor dat dus e toch nait woagen. Stelt joe ais veur dat hai aaltied onzichtboar blieven zol! Mor wat bleek? n Dik uur noatied, dou was t smeerseltje uutwaarkt.

t Kovviekoppie kwam langzoamaan, stoadegaan, weer veur t licht.

Dou dus ons Maarten t ook wel op zokzulf uutperbaaiern. Hai smeerde n beetje van t spul op zien overhemd, op zien schounen en ook op zien aarms en op zien bainen, joa, overal op. En verdold, hai was inains onzichtboar! Hai ging veur t spaigel stoan, mor hai zag niks meer. Hai was der wel, kon ook overal wel hìnlopen, mor hai was nait meer te zain!

Zo’n anderhaalf uur duurde t en dou was e der weer, dou was t weer over. Dat was nog ais n meroakel mooie uutvinden!

Op n oavend ging Maarten op verziede bie zien kammeroad, dij traauwd was mit n wichtje, dij Maarten al van jongs òf aan kon. t Was goud gezelleg, zai pruiten mit zien drijen deur linnen en wollen hìn. Tegen n uur of twaalm ging Maarten mor weer op huus òf.

Mor dou hai goud en wel boetendeure ston, dij wuir hai inains nijsgiereg. Wat zollen dij baaiden doar in huus nou over hom zeggen? Hai smeerde zok as de weerlicht mit t smeerseltje in en schoot onzichtboar d’achterdeure in, dij nog lös was. Deur d’keuken hìn, de gange deur, noar d’koamer tou. Op t zulfde ogenblik ging d’koamerdeure open en kwam t wicht mit n bred vol voele koppies en glassies de gange in.

Maarten muik zok zo plat meugelk tegen de mure aan, zodat t wicht nait tegen hom aanbotsen zol.

Even loater was hai in de koamer van zien kammeroad, woar hai achter n stoule stoan ging.

“Aan dij Maarten, doar is ook gain spier aan”, zee t wicht, dou zai der weer was, “en den moust waiten dat ik vrouger nog wel n oochie op hom had heb!”

“Ik snap nait dat ze zo’n snötjong perfester moakt hebben,” zee zien kammeroad.

“En wat bleef hai laank plakken, nait? Om elf uur docht ik al: k wol dat e mor weer votging. Aal dat geleerde geplaas, k was der goud flaauw van,” zee t wicht. Maarten schrok ter van. Hai muik mor gaauw dat e weer vot kwam.

Zachies dee hai deure open en hai heurde nog net dat t wicht zee: “t Is net of der aine in de gange lopt, gaaist even kieken,  Jan?”, dou hai d’achterdeure uutschoot.

De moanden der op dee Maarten veul voaker. As hai woaraarns op verziede west was, den kon hai zok noatied glad nait bedappern, den mos hai doar noatied nog ever weer hìn, onzichtboar!

En t vol hom aaltied smereg òf. Wat wazzen de mìnsen toch achterdochteg en jeloers, wat gemain, assmis glas vaals.

Maarten wuir der neerslachteg van: der was ja gain mìns meer te vertraauwen, scheen t wel. Vrunden en goie bekinden, dij monter mit hom pruiten as z’hom zagen, mor achter zien rôgge, achter zien onzichtboare rôgge, allain mor kwoads en rötterge dingen over hom vertelden. En des te meer male dingen Maarten heurde, des te drifteger ging hai op zuik noar aine dij aans was, dij nait zo was.

Hai wuir der glad aan versloafd, oavend aan oavend was hai op pad. En hai zag en heurde de vrezelkste dingen, ook van mìnsen woar hai aaltied hoog tegen opkeken haar.

Gain wonder dat Maarten ieder bod slim sneu der van was. En op t lest was hai zó neerslachteg en zo verdraitelk, dat e der zaik van wer. Wat was dit nou veur n leven, zo kon t ja nait deurgoan, zó wol e nog laiver dood wezen. Haar hai doarveur nou zoveul leerd, om zien leven zó te vergraimen?

En zodounde kwam Maarten bie zien huusdokter terechte. Doar vertelde hai t haile verhoal aan. Dokter, dij al wat older was en zulf ook al genog beleefd haar in zien leven, luit hom mor rusteg uutproaten. Op t lest zee e: “Alles te waiten, dat moakt joe nait gelokkeg. Doe hest t ja hailemoal verkeerd aanpakt, mien jong. Zo’n smeerseltje, och, dij het n mìns ja hailemoal nait neudeg. Doe kinst t ja zó wel aan de mìnsen zain, zunder smeerseltje, ofstoe ze vertraauwen kinst. Dat kinst aan heur ogen zain! Is die dat nog nooit opvalen? Ik bin al wat older as doe, mor ik kin die mor zo aanwiezen, wel k veur honderd persint vertraauwen duurf. En dat binnen der mor n stôk of wat. Ik kin hier, in dizze kontraainen, doezenden en doezenden mìnsen, mor van aal dat volk binnen der mor n poar, woarvan k wizze wait dat ik op heur aan kin.

Dij poar kin k wel op de vingers van ain haand tellen. En op dij poar mìnsen bin k zuneg, haile zuneg, dat wil k die wel vertellen!”

„Zain ie dat zo?” vruig Maarten.

Hai docht even stief noa. “Zol k den toch teveul mit mien kop in de bouken zeten hebben?”

“Ik dink t aal,” zee zien huusdokter, “ik dink t aal. Te veul in de bouken loerd en te min in waarme en laive ogen keken, woar t haarte zok in weerspaigelt.”

Dokter docht even noa, n glimpie om de mond.

Maarten keek hom aan. “As k nait te vrijposteg bin,” zee e, “wel vertraauw ie den veur honderd persint?”

“O, dat is nait zo stoer, mien jong. Dat is mien vraauw, dat is mien dochter en dat is mien kollegoa, waar k dag aan dag mit soamenwaark, dij vertraauw ik hailemoal. En den binnen der noatuurlek nog wel mìnsen dij k veur negenteg of tachteg of veur fiefteg persint vertraauw, doar binnen der genog van. Mor om dij eerste drije, doar gaait t om!”

“Wat zel ik mit mien smeerseltje doun?” vruig Maarten.

“Gaauw votsmieten,” zee dokter.

“Goud,” zee Maarten. En hai het t doan ook! Hai het zien smeerseltje midden in zee gooid en dou was t vot zó verdund dat ter gain kracht meer in zat.

Maarten het t op d’olle stiel wieder doan. Zunder zien smeerseltje was hai al hail rad weer zokzulf net zoas e vrouger was. Wel slim geleerd noatuurlek, mor toch ook weer hail gewoon en ainvoudeg, n echte Muzzelknoalster, n echte Grunneger, mit n stieve kop, mor ook mit n waik haart.

n Joar noatied is e traauwen goan mit dokter zien dochter. En as Maarten zien lutje wichtje op knije het, dokter zien eerste klaainkind, den dinkt hai aan van alles, mor nait meer, nooit meer, aan t smeerseltje.

Dat smeerseltje, wat n hail biezundere uutvinden was, mor dat hom sikkom stok ongelokkeg moakt har. Want alles wat n mìns uutvinden en bedinken kin en dut, dat brengt voak hail wat verdrait mit zok mit. Mor woar t om gaait in t leven, woar t écht om gaait, dat binnen gain grode en geleerde dingen, och gunst nee. Dat binnen waarme en laive ogen, spaigels van t haart.