1983 Vree en verbaarg

As n mìns wat older wordt, den goan zien gedachten voak n moal terogge noar zien kinderjoaren. Den komen der weer dingen noar boven, dij in dij vrougere joaren veur hom van belang wazzen.

Mainsttieds, zo gaait dat in aals geval bie mie, binnen dat ogenblikken woarin waarmte en vree, vertraauwdhaid en zuverhaid, hail dudelk te vuilen wazzen. En as ik dit zo opschrief, den dink ik vot aan ons grootmoe.

Wat was t doar aaltied gezelleg.

t Petrolie-lichie geel op toavelbred, töddeldoeven dij in schure roekoerden en grootmoe dij bedoard aan t sokken braaien was. En as ik den wat mit mien kovvie graimde den wiskede grootmoe t even weer òf mit n schuddeldouk, dij overal goud veur was.

Joa, tegen twijdonkern even bie grootmoe wezen, dat was n oareghaid.

Zo is mie t aaltied biebleven.

En dijzulfde waarmte en gezelleghaid von ik loater ook bie aine van mien patiënten, bie Knelsie.

Nou was dat wel wat aigenoardeg, want Knelsie was n biezundere.

t Volk kon dikke stokken over heur vertellen: t was n lözze west!

Zai was van d’aine kerel noar d’aandere flotterd en t juchtern haar heur in t bloud zeten.

Zai haar der ook n kind aan overholden: Appie.

Dij was dou zo ’n joar of twinteg en nait al te schaarp. Knelsie haar der n bult verdrait van.

Heur aigen leven was tot rust komen en as zai zo in twijdonkern wat te miemern zat, t petrolie-lichie geel op toavelbred, mog ik geern n zetje mit heur proaten. Woar wie t over hadden wait ik zulf hoast nait meer, t haar nait zo veul om hakken.

Mor as Appie den in huus kwam, zag ik t verdrait in Knelsies ogen, benoam as hai n tjucht kwoajonges achter zok aan haar, dij hom noaruipen: “Appie Pappie mit t lappie veur t gat, Appie mos pizzen en t lappie wuir nat.”

Den stoof Appie d’achterdeure in, schoof de grundel der op en kroop dicht tegen zien moeke aan.

Knelsie streek hom den even mit d’haand over t hoar en den kwam Appie weer tot rust.

Tegen de waarmte van Knelsie was niks bestand. Appie is nait old worden.

In zien ainentwintegste joar is e onder n auto komen en hai was op slag dood.

Ik mos Knelsie destieds de bosschop brengen en tot op de dag van vandoage zai k nog veur mien ogen hou zo wat n mìns vernailen kin.

t Het joaren duurd veur Knelsie der weer n beetje overhìn was.

En hailemoal goud is t aiglieks nooit weer komen. Mor verdrait, hou beroerd t ook is, kin voak wel daipte aan n mìns zien leven geven. En den is t net of der, uut dij daipte van t gemoud, waarmte komt, assmis wat triesterg en kloagelk, mor ook voak vol vree en verbaarg.

Zo was t ook bie Knelsie.

Voak ging ik tegen d’oavendtied even bie heur langs. Om Knelsie, mor ook n beetje om mie zulf.

Want waarmte en vree vindt men nait te veul in t leven en as je t hebben, wees der den zuneg op.

Dit verhoaltje is nou hoast doan: ik zit in twijdonkern mit n kop kovvie wat veur mie uut te miemern. Ik dink aan ons grootmoe, dij al joaren uut tied is. En ik dink aan Knelsie, woar ik van wait, dat zai nog leeft.

Ik steek in gedachten, al is t mor uut de verte, even d’haand tegen heur op.

Veur heur is tot besluut dit lutje laidje op mien grootmoe:

Daipe vollen in t gezicht

d’ogen gries en stil en licht

mommelnd lezen in t ol Bouk

in de handen n schuddeldouk.

t Swilk op toavel, kovvie kloar

waark en vree in ain geboar.

t Leven krigt n daipe zin.

Grootmoe, zain ie wel, wel k bin?